نویسنده : در بازبینی مجدد ( فیلم ریش قرمز ) را همچنان ساخته‌ای قوام یافته و تکان‌دهنده یافتم که باردیگر یادآوری میکند وقت گذاشتن چندباره برای شاهکارهای هنرهفتم برای هر سینه‌فیل یا منتقدی ، امری واجب به حساب آمده و هم مسئله سرگرمی را تامین کرده و هم مخاطب را مجددا با ساختاری هوشمندانه در متن و اجرا همراه میسازد.
با نقد فیلم ریش قرمز با بامدادی ها همراه باشید.
فیلم ریش قرمز قراراست با فیلمنامه‌ای (شخصیت‌محور) روند تغییر و تحول دکتری جوان ،مغرور ،منفعت‌طلب و به اصطلاح امروزی را در مواجهه با شرایطی بغرنج و نکبت‌زده برای مخاطب به تصویر بکشد. از آنجا که با فیلمنامه‌ای شخصیت محور طرفیم پس طبیعتا چکش‌کاری شخصیتها و کندوکاو لایه‌های مختلف آنان و بها دادن به کشمکش‌های درونی از اهمیت بالایی برخوردار است تا روایت داستانی پر فراز وفرود و مملو از گره‌افکنی و گره‌گشایی و…
ساختار (اپیزودیک‌وار فیلم ریش قرمز )فیلمنامه این فرصت رافراهم میکند تا شخصیت اصلی همواره در موقعیتهایی قرار گرفته تا بر اوضاع نکبت زده پیرامون و زجر و درد انسانها واقف شده ( با تمهیدات جذاب و کاملا حساب شده آب و هوایی در روستا که در تفهیم اوضاع ملتهبِ حاکم موثرند: از وزش پیاپی بادهای سرسخت و زوزه‌کش گرفته تا باران‌های شدید و فروریختن کوه و اشاره به وقوع زلزله مهیب در یکی از فلاش‌بک‌ها و…) و با مشاهده تلاش‌ها و از خودگذشتگی فردی پخته بنام ریش‌قرمز و صدالبته بی مسئولیتی و بی تفاوتی حاکمیت و ثروتمندان جامعه به نسبت این اوضاع، به مرور قوس شخصیتی را طی کرده و با دل و جان به وظیفه پزشکی‌اش عمل کند.
مواجهه با آن دختر که با مشکل روانی دست و پنجه نرم میکند یا آن پیرمرد زرگر و کارگر زحمت کش (با عذاب وجدانی کشنده) از اپیزودهایی هستند که بشکل مستقل و مجزا در اثر حاضرند و درطرف مقابل اپیزودهای مربوط به دختر نوجوان افسرده گرفتار در فاحشه‌خانه و آن پسرک گرسنه که از سرفقر دزدی میکند به یکدیگر وصل میشوند و بدین واسطه نقش مهمی در افزایش باردراماتیک اثر دارند. (مخصوصا با توجه به تصمیم تکان‌دهنده خانواده پسر که در گرفتن یقه مخاطب و ملتهب نمودن شرایط ،تاثیر بسزایی دارد)
نقد فیلم ریش قرمز
نقطه مشترک تمامی این اپیزودها حضور شخصیت جوان اصلی و ریش قرمز در آنهاست که از نوعی انفعال و بی میلی آغاز شده و در نهایت به حضوری موثر و کنشمند رسیده تا روایت به درستی مخاطب را با موقعیتهای قرینه مواجه سازد.
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، ریش‌قرمز همانی است که میبایست نطفه تحول را در دل شخصیت اصلی ، کاشته و آنرا پرورش دهد تا در نهایت به بهترین و انسانی‌ترین نسخه موجود از وی برسیم.
کوروساوا در همان اپنینگ اثر و زمانی که هنوز ریش قرمز را در تصویر نداریم به کمک دیالوگ تا حد قابل توجه‌ای شخصیتش را برای ما میسازد. جدیتش در کار ، قوانین سخت‌گیرانه برای پزشکان و کارکنان درمانگاه و البته لطفی که برای جایگاه اسکان بیماران قائل است و… دردیالوگهای ابتدایی آمده تا مخاطب حساب کار دستش آمده و بداند با چه پزشک حرفه‌ای و دلسوزی طرف است.
همچنین میزانسن نخستین حضورش در اثر را به یاد اورید که چگونه در آرامش و به دور از هرگونه هیاهو به شکلی تک و تنها در اتاقش مشغول مطالعه نشسته و پشت به دوربین قرار گرفته است . میزانسنی که هم از متفاوت بودنش به نسبت سایرین خبر میدهد و هم وجهه‌ای مرموز و کنجکاوی‌برانگیز به وی میبخشد.
کوروساوا جدا از مهارت پزشکی، برای تاثیرگذاری بیشتر در مخاطب از ابعاد دیگر ریش‌قرمز نیز پرده برداری میکند. همچون زمانی که وی را در سکانسی اکشن و به طبع میزانسنی ملتهب قرار میدهد تا شاهد کتک‌کاری‌اش با اوباش شهر باشیم (و درانتهای مبارزه باز هم در حالتی انسانی شاهد کمک وی به اوباش کتک خورده هستیم) و یا زمانی که از پول اخذ کردنش از مرفهین جامعه (به منظور کمک به نیازمندان و نه منفعت شخصی) آگاه میشویم .
مواردی که بشکلی همزمان هم مای مخاطب و هم شخصیت اصلی را به نوعی عاشق و مریدِ ریش قرمز ساخته تا بزرگواری و انسان‌دوستی‌اش را جزیی جدایی ناپذیر از وجودش بپنداریم.
نقد فیلم ریش قرمز
نکته ویژه دیگر را میبایست در تنهایی قابل تاملش جستجوکرد.کوروساوا با هوشمندی خاصی به گذشته وی و بحث تشکیل خانواده و… ریش‌قرمز نپرداخته تا اصطلاحا با یک تیر دونشان زده باشد:
هم بر وجهه مرموز و کنجکاوی برانگیز بودنش تاکید کند و هم از این تنهایی و خلوتش برای برانگیختن هرچه بیشتر عواطف مخاطب بهره ببرد. ریش‌قرمزی با شمایلی اسطوره‌ای و منجی‌وار که همواره منافع جمع را به منفعت شخصی ترجیح داده و همین امر گویی خواستنی ترش میکند.
درنهایت فیلم ریش قرمز روایتی…
پایان مقاله نقد فیلم ریش قرمز
نقد فیلم ریش قرمز
بیشتر بخوانید:
فیلم ژنرال | معرفی سبک موسیقی بوسا نووا | نقد فیلم مخمل آبی | معرفی دستگاه‌ها و ردیف های موسیقی ایرانی | آلفرد هیچکاک | نقد فیلم My Neighbor Totoro – فیلم همسایه من توتورو | نقد و بررسی بازی Beat Saber | فیلم دزد دوچرخه | مکتب نئو اکسپرسیونیسم: تاریخ ، ویژگی ها و آثار هنری | فیلم اگه میتونی منو بگیر |
