فهرست مطالب
- مقدمه
- معرفی ادی مورفی
- بخش اول: کودکی و سالهای جوانی ادی مورفی
- بخش دوم: ورود به دنیای کمدی و ساتردی نایت لایو
- بخش سوم: جهش بزرگ به سینما و اوج شهرت
- بخش چهارم: سالهای اخیر، بازگشتها و زندگی شخصی تا ۲۰۲۵
- لیست کامل آثار ادی مورفی
- نقد کوتاه بر عملکرد ادی مورفی
- جمعبندی
- سوالات متداول درباره ادی مورفی
مقدمه
سلام دوستان! اگه شما هم مثل من با فیلمهای کمدی بزرگ شدید و هر وقت حرف از خندههای بلند میشه، اول به ذهنتون میآد، حتماً ادی مورفی یکی از اونهاست. این مرد آمریکایی با اون صدای خاص و نقشهای چندگانهش، تونسته بشه یکی از بزرگترین کمدینهای تاریخ. تو این پست طولانی، میخوام کامل براتون از زندگیش بگم، از بچگی تو بروکلین تا بازگشتهای اخیرش تو سال ۲۰۲۵ که هنوز همه رو میخندونه. بمونید باهام، چون کلی داستان جالب و خندهدار داره!
معرفی ادی مورفی
ادوارد ریگان مورفی، که همه بهش ادی مورفی میگن، روز ۳ آوریل ۱۹۶۱ تو بروکلین نیویورک به دنیا اومد. ادی از خانوادهای سختکوش بود؛ پدرش چارلز پلیس و کمدین آماتور بود که وقتی ادی هشت ساله بود مرد، و مادرش لیلیان تلفنچی بود. این محیط باعث شد از بچگی با کمدی آشنا بشه. ادی حالا ۶۴ سالهست (دسامبر ۲۰۲۵) و نامزد اسکار شده.
بخش اول: کودکی و سالهای جوانی ادی مورفی
بذارید یه کم برگردیم عقب. ادی مورفی تو یه خانواده سه نفره بزرگ شد، با یه برادر بزرگتر به اسم چارلی که بعداً کمدین شد و سال ۲۰۱۷ مرد. وقتی هشت ساله بود، پدرش مرد و مادرش بیمار شد، برای همین ادی و برادرش تو پرورشگاه زندگی کردن. مادرش بعداً با یه کارگر ازدواج کرد و خانواده دوباره با هم بودن.
تو نوجوانی، اوتو مدرسه روزولت درس خوند و عاشق تقلید صدا بود. همه میگفتن استعداد داره و تو نمایشهای مدرسه بازی میکرد. او ریچارد پرایر و بیل کازبی رو الگو میدونست. تو ۱۵ سالگی اولین استندآپش رو تو مرکز جوانان انجام داد. بعد از دبیرستان، رفت کالج ناسائو ولی زود ترک کرد برای کمدی. ادی مورفی کارای مختلفی میکرد، مثل فروش کفش، تا خرج استندآپهاش دربیاد. این دوران سخت بهش کمک کرد شخصیتهای واقعی خلق کنه. ادی همیشه میگه مادرش حمایتکننده بود و این پایه موفقیتش شد.
بخش دوم: ورود به دنیای کمدی و ساتردی نایت لایو
سال ۱۹۸۰ نقطه عطف بود. ادی مورفی تو ۱۹ سالگی وارد برنامه ساتردی نایت لایو شد و نقشهایی مثل مستر رابینسون و گامبی رو بازی کرد. این نقشها محبوب شدن و ادی رو مشهور کردن. تو چهار فصل ساتردی نایت لایو بود و کمدی سیاهپوستان رو آورد به تلویزیون.
اولین فیلمش “۴۸ ساعت” سال ۱۹۸۲ بود با نیک نولتی، که موفق شد. ادی تو “مکانهای تجاری” سال ۱۹۸۳ با دن ایکروید بازی کرد. این دوره نشون داد میتونه نقشهای اکشن کمدی بازی کنه. ادی اولین آلبوم استندآپش “ادی مورفی” رو سال ۱۹۸۲ منتشر کرد و جایزه گرمی برد. او کمکم شد ستاره بزرگ و قراردادهای میلیونی بست.
بخش سوم: جهش بزرگ به سینما و اوج شهرت
دهه ۸۰ برای ادی مورفی مثل انفجار بود. تو ۱۹۸۴ تو “پلیس بورلی هیلز” نقش اکسل فولی رو بازی کرد که ۲۳۴ میلیون دلار فروخت و ادامههاش اومد. تو ۱۹۸۷ تو “پلیس بورلی هیلز ۲”، “ادی خام” استندآپ ویژه. سال ۱۹۸۸ تو “آمدن به آمریکا” نقش چندگانه بازی کرد با آرسنیو هال، که موفق شد.
تو دهه ۹۰ تو “پلیس بورلی هیلز ۳” سال ۱۹۹۴، “ونپایر تو بروکلین” سال ۱۹۹۵ با آنجلا باست، “دکتر دولیتل” سال ۱۹۹۸ که صداپیشگی حیوانات رو کرد، “بوفیگر” سال ۱۹۹۶ با مارتین لارنس، “مترو” سال ۱۹۹۷ با مایکل راپاپورت. تو ۲۰۰۰ تو “ناتکراکر” با دیو شاپل، “دکتر دولیتل ۲” سال ۲۰۰۱. او تو این دوره ستاره کمدی خانوادگی شد و فیلمهاش میلیاردها فروخت.
بخش چهارم: سالهای اخیر، بازگشتها و زندگی شخصی تا ۲۰۲۵
تو دهه ۲۰۰۰، ادی مورفی نقشهای خانوادگی بازی کرد. تو “شرک” سال ۲۰۰۱ صداپیشگی دانکی رو کرد که موفقترین انیمیشن شد، ادامههاش تا شرک ۴ سال ۲۰۱۰. تو ۲۰۰۶ تو “دریمگرلز” نقش جیمز ارلی رو بازی کرد و نامزد اسکار شد. تو ۲۰۰۷ تو “نوربیت” نقش چندگانه، ۲۰۰۹ تو “تصور کن آن” با یاسیین بی.
تو دهه ۲۰۱۰ کمتر کار کرد، تو ۲۰۱۱ تو “سرقت از برج” با بن استیلر، ۲۰۱۲ تو “هزار کلمه”، ۲۰۱۹ تو “دولیتل” با رابرت داونی جونیور. سال ۲۰۱۹ بازگشت بزرگ با “آمدن ۲ آمریکا” تو آمازون که موفق شد. تو ۲۰۲۳ تو “تو مردم” با جونا هیل. تو ۲۰۲۵ تو “پلیس بورلی هیلز: اکسل اف” نتفلیکس نقش اکسل فولی رو دوباره بازی کرد که همه منتظرشن.
از زندگی شخصیش بگم: ادی روابطی با ویتنی هیوستون و نیکول میچل داشت، سال ۱۹۹۳ با نیکول ازدواج کرد و پنج بچه دارن، سال ۲۰۰۶ طلاق گرفتن. سال ۲۰۱۸ با پیج بوچر ازدواج کرد و دو بچه دیگه دارن. ادی مورفی ۱۰ بچه داره و مذهبیه. تو ۲۰۲۵ هنوز پر کاره و استندآپ جدید اعلام کرده.
لیست کامل آثار ادی مورفی
اینجا لیست آثار او رو براتون آوردم (تا سال ۲۰۲۵). نام فارسی بر اساس ترجمههای رایج تو ایرانه، با توضیح کوتاه و بازیگران مشهور:
| سال | نام انگلیسی | نام فارسی | توضیح کوتاه و بازیگران مشهور |
|---|---|---|---|
| ۱۹۸۲ | 48 Hrs. | ۴۸ ساعت | رگی هاموند – اکشن کمدی؛ با نیک نولتی |
| ۱۹۸۳ | Trading Places | مکانهای تجاری | بیلی ری ولنتاین؛ با دن ایکروید |
| ۱۹۸۴ | Beverly Hills Cop | پلیس بورلی هیلز | اکسل فولی – اکشن کمدی؛ با جاج رینهولد |
| ۱۹۸۷ | Beverly Hills Cop II | پلیس بورلی هیلز ۲ | اکسل فولی؛ با بریجیت نیلسن |
| ۱۹۸۸ | Coming to America | آمدن به آمریکا | پرنس آکیم – نقش چندگانه؛ با آرسنیو هال |
| ۱۹۸۹ | Harlem Nights | شبهای هارلم | کوئیک – کارگردان هم؛ با ریچارد پرایر |
| ۱۹۹۰ | Another 48 Hrs. | ۴۸ ساعت دیگر | رگی هاموند؛ با نیک نولتی |
| ۱۹۹۲ | Boomerang | بومرنگ | مارکوس؛ با هالی بری |
| ۱۹۹۲ | The Distinguished Gentleman | آقای محترم | توماس جفرسون جانسون؛ با لین تیل |
| ۱۹۹۴ | Beverly Hills Cop III | پلیس بورلی هیلز ۳ | اکسل فولی؛ با جاج رینهولد |
| ۱۹۹۵ | Vampire in Brooklyn | ونپایر تو بروکلین | ماکسیمیلین؛ با آنجلا باست |
| ۱۹۹۶ | The Nutty Professor | پروفسور چاق | شرمن کلیپ – نقش چندگانه؛ با جادا پینکت اسمیت |
| ۱۹۹۷ | Metro | مترو | اسکات روپر؛ با مایکل راپاپورت |
| ۱۹۹۸ | Dr. Dolittle | دکتر دولیتل | جان دولیتل – صحبت با حیوانات؛ با الیور پلت |
| ۱۹۹۸ | Mulan (voice) | مولان (صداپیشگی) | موشو – اژدها؛ با مینگ-نا ون |
| ۱۹۹۹ | Bowfinger | بوفیگر | کیت رمزی؛ با استیو مارتین |
| ۱۹۹۹ | Life | زندگی | ری گیبسون؛ با مارتین لارنس |
| ۲۰۰۰ | Nutty Professor II: The Klumps | پروفسور چاق ۲: کلیپها | شرمن کلیپ – نقش چندگانه؛ با جنت جکسون |
| ۲۰۰۱ | Dr. Dolittle 2 | دکتر دولیتل ۲ | جان دولیتل؛ با کریستن ویلسون |
| ۲۰۰۱ | Shrek (voice) | شرک (صداپیشگی) | دانکی؛ با مایک مایرز |
| ۲۰۰۲ | Showtime | شوتایم | تریور؛ با رابرت دنیرو |
| ۲۰۰۲ | The Adventures of Pluto Nash | ماجراهای پلوتو نش | پلوتو نش؛ با روزاریو داوسون |
| ۲۰۰۲ | I Spy | جاسوس من | کلی رابینسون؛ با اوون ویلسون |
| ۲۰۰۳ | Daddy Day Care | مهدکودک بابا | چارلی هینتون؛ با جف گارلین |
| ۲۰۰۳ | The Haunted Mansion | عمارت تسخیرشده | جیم اورز؛ با ترنس استامپ |
| ۲۰۰۴ | Shrek 2 (voice) | شرک ۲ (صداپیشگی) | دانکی؛ با مایک مایرز |
| ۲۰۰۶ | Dreamgirls | دریمگرلز | جیمز ارلی – نامزدی اسکار؛ با بیانسه |
| ۲۰۰۷ | Norbit | نوربیت | نوربیت – نقش چندگانه؛ با تندی نیوتن |
| ۲۰۰۷ | Shrek the Third (voice) | شرک سوم (صداپیشگی) | دانکی؛ با مایک مایرز |
| ۲۰۰۸ | Meet Dave | ملاقات با دیو | دیو – نقش دوگانه؛ با الیزابت بنکس |
| ۲۰۰۹ | Imagine That | تصور کن آن | ایوان دانیلز؛ با یاسیین بی |
| ۲۰۱۰ | Shrek Forever After (voice) | شرک برای همیشه بعد (صداپیشگی) | دانکی؛ با مایک مایرز |
| ۲۰۱۱ | Tower Heist | سرقت از برج | اسلاید؛ با بن استیلر |
| ۲۰۱۲ | A Thousand Words | هزار کلمه | جک مککال؛ با کلارک دوک |
| ۲۰۱۶ | Mr. Church | آقای چرچ | هنری چرچ؛ با بریت رابرتسون |
| ۲۰۱۹ | Dolemite Is My Name | دولیمایت نام منه | رودی ری مور؛ با وسلی اسنایپس |
| ۲۰۲۱ | Coming 2 America | آمدن ۲ آمریکا | پرنس آکیم – نقش چندگانه؛ با آرسنیو هال |
| ۲۰۲۳ | You People | تو مردم | اکبر؛ با جونا هیل |
| ۲۰۲۴ | Beverly Hills Cop: Axel F | پلیس بورلی هیلز ۴ | اکسل فولی؛ با جاج رینهولد |
البته کارهای استندآپ و نقشهای کوچیک دیگهای هم داره، ولی اینا اصلیهاشن. صداپیشگیهاش تو سری شرک (دانکی) و مولان (موشو).
نقد کوتاه بر عملکرد ادی مورفی
به نظر من، ادی یکی از بهترین کمدینهای تاریخه. بازیهاش همیشه پر از انرژی و خلاقیت، مثل تو آمدن به آمریکا یا شرک. انتخاب نقشهاش عالیه – از اکشن تا خانوادگی. تنها نکته شاید این باشه که گاهی فیلمهای ضعیف انتخاب کرد، ولی بازگشتهاش نشون داد هنوز بهترینه.
جمعبندی
خب دوستان، رسیدیم به آخر این بیوگرافی طولانی ادی مورفی. از یه پسر بروکلینی تا ستاره هالیوود با میلیاردها فروش، مسیرش پر از درس بود. ادی بهمون یادآوری میکنه که با استعداد و خنده میشه دنیا رو فتح کرد.

سوالات متداول درباره ادی مورفی
۱. ادی مورفی چند سالشه؟
۶۴ ساله (دسامبر ۲۰۲۵).
۲. همسر ادی مورفی کیه؟
از سال ۲۰۱۸ با پیج بوچر ازدواج کرده.
۳. ادی مورفی بچه داره؟
بله، ۱۰ تا.
۴. بهترین فیلم ادی مورفی چیه؟
پلیس بورلی هیلز و آمدن به آمریکا.
۵. ادی مورفی اسکار برده؟
نه، ولی نامزد شده.
۶. ادی مورفی صداپیشگی کرده؟
بله، تو شرک (دانکی) و مولان (موشو).
۷. جدیدترین کار ادی مورفی چیه؟
پلیس بورلی هیلز: اکسل اف تو ۲۰۲۴.


