نویسنده : میخواهید با خودرو خود به سفر بروید، اما مطمئن نیستید همه چیز آماده است؟ هزینه تعمیرگاهها هم که این روزها سرسام آور است، پس بهتر است قبل از حرکت، خودتان بررسی کوتاهی انجام دهید. رانندگی طولانی میتواند فشار زیادی به خودرو وارد کند و اگر برخی قطعات خراب باشند یا سطح مایعات کاهش یافته باشد، در جاده با مشکلاتی مثل داغ شدن موتور یا پنچری لاستیک مواجه میشوید. داشتن یک چک لیست پیش از سفر به شما کمک میکند تا از بروز این مشکلات جلوگیری کنید. بسته به مسیر و شرایط آب و هوایی، لازم است برخی موارد را حتماً بررسی کنید تا سفری ایمن و بدون دردسر داشته باشید. در صورت نیاز به تعویض قطعات فرسوده خودرو، همیشه از قطعات یدکی اصیل استفاده کنید.
۱- چک کردن لاستیکها و زاپاس خودرو
اگر فشارسنج دارید (نوع عقربهای یا دیجیتال)، کافی است آن را روی سوپاپ لاستیک بگذارید و فشار را بخوانید. فشار مناسب روی دفترچه خودرو یا برچسب کنار در راننده نوشته شده (مثلاً 32 PSI). بدون فشارسنج هم می توانید کف دست خود را روی لاستیک فشار دهید. لاستیک خیلی نرم بد، یعنی کم باد است. وقتی خودرو روی زمین است، لاستیک نباید پهنتر از حد معمول روی زمین پهن شده باشد.پهن شدن زیاد یا حالت فرو رفته وسط لاستیک نشان دهنده کم باد بودن است.
2- چک کردن فیلتر هوا
فیلتر هوا مانع ورود گرد و خاک و ذرات آلوده به موتور میشود. اگر کثیف باشد، مصرف سوخت بیشتر و قدرت خودرو کمتر میشود. فیلتر معمولاً در یک محفظه مستطیلی یا دایرهای با کلیپس یا پیچ نگه داشته میشود. پیچها یا کلیپسها را باز کنید و فیلتر را بیرون بیاورید. مراقب باشید گرد و خاک روی موتور نریزد. فیلتر سالم رنگ آن معمولاً سفید یا کرم روشن است و ذرات گرد و خاک خیلی کمی دارد. فیلتر کثیف خاکستری یا سیاه شده و ذرات زیادی در آن جمع شده است.
اگر کمی خاک دارد، میتوانید با هوا یا ضربه آرام خاک آن را بیرون بیاورید. اگر کاملاً سیاه یا سوراخ دارد، نیاز به تعویض فیلتر است.
3- بررسی آب رادیاتور
پایین بودن سطح آب رادیاتور میتواند باعث داغ شدن موتور و آسیب جدی شود. وقتی کاپوت را باز میکنید، جلوترین بخش موتور جایی است که معمولاً فن و یک صفحه مشبک (شبکه جلو یا جلو پنجره) دیده میشود. پشت آن، رادیاتور قرار دارد. وقتی موتور سرد است، درپوش را باز کنید و سطح آب را ببینید. داخل رادیاتور، سطح آب باید تقریباً تا بالای گردنه یا نزدیک قسمت داخلی درپوش باشد.
4- چک کردن روغنهای خودرو
خودرو چند نوع روغن مهم دارد که پیش از حرکت باید بررسی شوند، از جمله روغن موتور، روغن ترمز و روغن گیربکس (در برخی خودروها).
برای بررسی روغن موتور، بیشتر خودروها دارای یک میله اندازهگیری (Dipstick) با دسته زرد یا نارنجی زیر کاپوت هستند. موتور باید خاموش و سرد باشد. میله را بیرون کشیده، با یک دستمال تمیز کنید، دوباره وارد کرده و سپس بیرون بیاورید. سطح روغن باید بین دو علامت MIN و MAX قرار داشته باشد.
برای بررسی روغن ترمز، به مخزن کوچک پلاستیکی روی سیستم ترمز توجه کنید که معمولاً پشت موتور و سمت راننده قرار دارد. روی درپوش آن معمولاً عبارت Brake Fluid یا علامت ⚠️ دیده میشود. روی مخزن دو خط MIN و MAX مشخص شده است و سطح روغن باید بین این دو خط باشد. اگر سطح روغن پایین است، میتوانید به آن اضافه کنید، اما در صورت خیلی پایین بودن سطح یا مشاهدهی نشتی، حتماً به تعمیرگاه مراجعه کنید. همچنین اگر روغن کدر یا سیاه شده باشد، نیاز به تعویض آن در تعمیرگاه است.
برای بررسی روغن گیربکس، در برخی خودروها این کار تنها در تعمیرگاه امکان پذیر است. در خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک، مخزن معمولاً کنار موتور قرار ندارد و سطح روغن فقط در تعمیرگاه اندازه گیری میشود.
5- چک کردن چراغها
ممکن است در مسیر سفر با تاریکی شب مواجه شوید، اما چراغها فقط برای روشنایی نیستند. اگر چراغها خراب باشند یا روشن نشوند، علاوه بر اینکه برای خودتان خطرناک است، ممکن است پلیس هم شما را جریمه کند.
برای بررسی چراغها در خانه، مراحل زیر را انجام دهید:
- چراغ جلو: خودرو را روشن کنید و نور پایین و بالا را جداگانه بررسی کنید. چراغ سالم باید نور یکنواخت و روشن داشته باشد و هیچ قسمتی از آن تاریک یا کم نور نباشد. اگر نور ضعیف است یا چراغ سوخته، باید قبل از سفر تعویض شود.
- چراغ عقب و ترمز: با فشار دادن پدال ترمز، چراغهای عقب باید روشن شوند. اگر کسی کمک ندارید، میتوانید از آیینه یا بازتاب نور در دیوار برای بررسی استفاده کنید. چراغ عقب و ترمز نباید خاموش یا کم نور باشند، زیرا هنگام توقف خودروهای پشت سر دیر متوجه توقف شما خواهند شد و در صورت رویت پلیس، جریمه میشوید.
- چراغ راهنما و فلاشر: هر سمت خودرو را جداگانه روشن کنید و مطمئن شوید چراغها با ریتم درست و منظم چشمک میزنند. اگر چراغی چشمک نمیزند یا خیلی سریع/کند روشن و خاموش میشود، احتمال دارد لامپ یا فیوز خراب باشد و نیاز به بررسی داشته باشد.
- چراغ دنده عقب: دنده عقب را بزنید و چراغها را بررسی کنید. این چراغ هنگام حرکت به عقب باعث میشود خودروهای پشت سر از حرکت شما مطلع شوند.
- چراغ مه شکن (در صورت وجود): روشن کنید و مطمئن شوید نور کامل و متمرکز است. مه شکن باید بدون خاموش شدن و با نور کافی کار کند.
6- بررسی و تعویض لنتهای ترمز
به دلیل سرعت بالا در جاده، اطمینان از سلامت لنتها بسیار مهم است. لنتهای فرسوده باعث افزایش فاصله توقف و کاهش کنترل خودرو میشوند. اگر بیش از ۳۰,۰۰۰ کیلومتر از آخرین تعویض لنتها گذشته است، پیش از سفر آنها را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید. اگر هنگام ترمز گرفتن خودرو با تأخیر توقف میکند یا حس میکنید ترمز کارایی لازم را ندارد، لنتهای جلو فرسودهاند. اگر ترمز دستی به خوبی عمل نمیکند، احتمالاً لنتهای عقب نیاز به تعویض دارند.
بعضی خودروها با نمایشگر هشدار لنت یا صدای جیغ هنگام ترمز فرسودگی را اعلام میکنند. اگر صدای غیرمعمول یا کاهش شدید عملکرد ترمز را حس کردید، فوراً به تعمیرگاه مراجعه کنید.
7- بررسی تسمههای خودرو
تسمهها انرژی موتور را به قطعات مهمی مثل دینام، واترپمپ و سیستم فرمان منتقل میکنند. یک تسمه معیوب میتواند باعث خرابی موتور یا توقف ناگهانی خودرو در جاده شود. تسمهها معمولاً جلوی موتور قرار دارند و به پولیهای مختلف متصل هستند. تسمه تایم معمولاً با کاور محافظت میشود، اما تسمه دینام و سایر تسمههای جانبی معمولاً قابل مشاهدهاند.
تسمهها باید صاف و بدون ترک یا پوسیدگی باشند. با دست فشار تسمه را امتحان کنید؛ نه خیلی شل باشد و نه خیلی سفت. تسمه نباید روی پولیها بلغزد یا صدای غیرطبیعی بدهد. اگر ترک، پوسیدگی، سایش شدید یا صدای ساییده شدن مشاهده کردید، نیاز به تعویض در تعمیرگاه دارید.
8- بررسی شمع و وایر شمع
شمعها جرقه لازم برای احتراق سوخت در موتور را تأمین میکنند. وایر شمع، سیمی است که جریان برق قوی را از کوئل یا دلکو به شمع منتقل میکند تا جرقه زده شود. بدون وجود وایر سالم، شمع نمیتواند جرقه تولید کند و در نتیجه موتور ضعیف کار میکند، استارت سخت میخورد و مصرف سوخت افزایش مییابد.
شمعها معمولاً روی سر سیلندرها در یک ردیف قرار دارند و به وسیله وایرهای ضخیم به کوئل یا دلکو متصل هستند. دفترچه راهنمای خودرو محل دقیق شمعها و روش باز کردن وایرها را نشان میدهد. برای ایمنی، ابتدا کابل منفی باتری را جدا کنید. سپس وایر را با کشیدن سر آن (نه خود کابل) از شمع جدا کنید. شمع را با استفاده از آچار مخصوص، به آرامی باز کنید.
شمع سالم، الکترود مرکزی و بدنهای تقریباً خاکستری روشن یا کرم دارد. نوک شمع باید تمیز و بدون ترک، سوختگی یا رسوب زیاد باشد. شمع خراب یا فرسوده معمولاً الکترود سیاه یا چرب دارد که نشان دهنده سوخت ناقص یا نفوذ روغن به سیلندر است. نوک شمع خورده یا ترک خورده نمیتواند جرقه کافی تولید کند و فاصله نامناسب بین الکترودها نیز باعث کاهش عملکرد جرقه میشود.
وایر سالم باید انعطاف پذیر و بدون ترک باشد. سر وایرها باید محکم به شمع متصل شوند و شل یا ترکدار نباشند. وایر خراب میتواند باعث استارت سخت، لرزش موتور و جرقه ناقص شود. در صورتی که سیم خشک، ترک خورده یا الکترود شل باشد، باید وایر تعویض شود.
9- برف پاک کن
بررسی برف پاک کنها قبل از سفر، اغلب نادیده گرفته میشوند. در شرایط جوی نامساعد مانند باران شدید، برف یا حتی گرد و غبار، دید راننده به سرعت کاهش مییابد و برف پاک کنها تنها ابزاری هستند که دید واضح و ایمن را فراهم میکنند. بررسی عملکرد آنها قبل از هر سفر، مخصوصاً سفرهای طولانی، میتواند تفاوت بین یک رانندگی ایمن و یک حادثه خطرناک باشد.
یک برف پاک کن فرسوده منجر به خط و خش روی شیشه و کاهش دید میشود. همچنین مایع شیشه شور باید پر باشد و بدون تداخل جریان، برف پاککن بتواند سطح شیشه را تمیز کند. چک کردن برف پاک کنها شامل بررسی وضعیت تیغهها (آیا ترک دارند یا سخت شدهاند)، عملکرد حرکت بازوها و کیفیت پاک کنندگی شیشه است. این کار ساده چند دقیقهای میتواند از بسیاری از خطرات جادهای پیشگیری کند و آرامش خاطر بیشتری برای راننده و سرنشینان فراهم کند.
10 – جعبه ابزار و لوازم کمک اولیه در خودرو داشته باشید
داشتن یک جعبه ابزار کوچک و جامع و ست کمکهای اولیه در خودرو، یکی از حیاتی ترین نکات ایمنی قبل از سفر است. این وسایل به شما امکان میدهند در صورت بروز مشکل فنی جزئی یا حادثه کوچک، سریعاً اقدام کنید و از خطرات جدی جلوگیری نمایید.
جعبه ابزار باید شامل ابزارهای پایهای مانند آچار، پیچ گوشتی، انبردست، چسب برق، فیوز یدکی و چراغ قوه باشد. این ابزارها در مواقعی که خودرو دچار مشکل مکانیکی میشود، میتوانند شما را از توقف طولانی یا هزینههای اضافی نجات دهند. ست کمکهای اولیه هم شامل بانداژ، گاز استریل، چسب زخم، ماسک، دستکش و داروهای ضروری است. در صورتی که سرنشینی دچار جراحت یا بیماری ناگهانی شود، این تجهیزات میتوانند اقدام اولیه حیاتی برای حفظ سلامتی افراد باشند تا رسیدن کمک حرفهای.
در نهایت، آماده کردن خودرو قبل از سفر فقط یک کار روتین نیست؛ این یک سرمایه گذاری روی امنیت و آرامش خودتان و سرنشینان است. با کمی وقت گذاشتن و بررسی دقیق قطعات حیاتی، میتوانید از بروز مشکلات غیرمنتظره در جاده جلوگیری کنید و سفر را با اطمینان و آرامش بیشتری تجربه کنید. به عبارت دیگر، پیشگیری همیشه راحتتر و کم هزینهتر از تعمیر و رفع مشکل در مسیر است.
