نویسنده : نام انگلیسی: No More Bets
نام فارسی: فیلم شرطبندی ممنوع
محصول: ۲۰۲۳ – چین
ژانر: هیجانانگیز، جنایی
ردهی سنی: ۱۵+
امتیاز: ۱ از ۴
زمانی که از سایهی سنگین حزب کمونیست چین بر آثار تولیدی سینمای جریان اصلی این کشور سخن میگوییم، شاید برخی با این گزاره مخالفت کنند. اما هنگامی که این آثار در کشورهای دیگر مابهازای بیرونی پیدا میکنند، میتوان از آنها بهعنوان دریچهای برای ورود به دنیای بستهی بهظاهر باز سینمای چین استفاده کرد.
در مرور فیلم مدرک جرم ساختهی آقای «شن آئو» گفتیم که با کارگردانی خوشقریحه اما در خدمت پروپاگاندای چینی مواجه هستیم. حال، در اثری که دو سال پیش از آن فیلم ساخته شده.
این کارگردان پرده از رویکرد جدید سینمای چین در نسل ششم برمیدارد؛ رویکردی که در ترکیب با فرم روایی و بصری، همان آش قدیمی را با طعمی تازه به مخاطب داخلی عرضه میکند.
در مرور فیلم در معرض خطر از سینمای کرهی جنوبی دیدیم که چگونه یک مرد از درون کره به مرکز کلاهبرداری در خاک چین نفوذ میکند. او قربانی یکی از این مراکز است و تمام تلاش خود را میکند تا داشتههای ازدسترفتهاش را بازگرداند.
آنچه در فیلم شرطبندی ممنوع آقای شن آئو شاهد هستیم، گام گذاشتن در همان مسیر است. اما تفاوت در اینجاست که اثر کرهای با نگاهی آزادتر، این حق را برای خود قائل میشود که همهی بخشهای جامعه را مورد انتقاد قرار دهد.
در مقابل، فیلم شرطبندی ممنوع شن آئو تا پیش از ورود به انتهای پردهی دوم و حضور پلیس ملی چین نگاهی باز دارد؛ اما بهمحض ورود نیروهای پلیس تحت نظارت حزب کمونیست، روایت فیلم شرطبندی ممنوع از آن آبوتاب ابتدایی میافتد و عملاً به داستانی تبلیغاتی در خدمت حزب بدل میشود.
یکی از ویژگیهای بارز این آثار، تصنع مضحک در شخصیتپردازی نیروهای دولتی است؛ ترکیبی از بیرحمی و وظیفهمداری که قرار است آنان را به قهرمانهای نهایی تبدیل کند. در اینجا بهروشنی میتوان نقش پررنگ دستگاه سانسور را در تغییر روند روایت فیلم شرطبندی ممنوع مشاهده کرد.
روایتی که در ابتدا پیچیدگیهای روایی و شخصیتهای درهمتنیده ارائه میدهد، اما ناگهان در پردهی سوم همهی شخصیتها به تفالههای روایی بدل میشوند و این دستگاه امنیتی است که خود را قهرمان آغاز و پایان این جهان داستانی معرفی میکند.
بهنوعی میتوان گفت چنین آثاری در سینمای چین بیش از آنکه بازنمایی یکی از واقعیتهای هولناک جامعه باشند، بهمثابه وسیلهای برای ارعاب اجتماعی قربانی عمل میکنند.
شن آئو از آن دسته کارگردانهایی است که با پیامهای پیدا و پنهان حزبی و حکومتی هیچ مشکلی ندارد و حاضر است به قیمت از بین رفتن مسیر اصلی روایت، فیلم شرطبندی ممنوع را ذیل همین ساختار بسازد.
شاید سینمای چین در حال پوستاندازی باشد، اما این تغییر با حضور روایتگرانی چون شن آئو همچنان قرار نیست مسیر باثباتی همچون سینمای کره و ژاپن را در پیش گیرد.
نظارت سنگین حزب کمونیست بر هنر سینما سبب شده یکی از بهترین جغرافیاهای خلق فیلم، کمترین بهره را از پتانسیل خود ببرد و مخاطب سینما در چین با خروجیهایی اندک و محدود مواجه شود؛ آثاری که همان اندک نمونههایشان نشان از قریحهی والای فیلمسازان این کشور دارد.
