نویسنده : نام انگلیسی: Nightbooks
نام فارسی: فیلم کتاب‌های شبانه
محصول: ۲۰۲۱ – ایالات متحده
ژانر: فانتزی، دلهره
رده‌ی سنی: ۱۳+
امتیاز: ۲.۵ از ۴
مصطفی ملکی
فیلم جدید آقای «دیوید یارووسکی» با نام «محبوس» منتشر شده است. اما قبل از ورود به این فیلم به اثر این کارگردان جوان در سال ۲۰۲۱ می‌پردازیم؛ فانتزی کودکانه‌ای که سعی دارد رابطه‌ی دنیای وحشت و تخیلات یک کودک را به‌تصویر بکشد.
داستان این فیلم با «الکس» آغاز می‌شود که همه‌ی تخیل خود را به کار می‌بندد تا داستان‌های ترسناک با پایانی کودکانه و شاد را بنویسد. اما او که دچار انسداد ذهنی شده و گویی تخیل‌اش دیگر قدرت خلق داستان ندارد در یک شب از دری وارد می‌شود که خروج از آن دیگر دست او نیست.
این در او را وارد دنیایی بسته و عمارت‌گونه متعلق به یک ساحره با نام «ناتاشا» می‌کند که در سرتاسر جهان به‌دنبال کودکان است. او یک قانون دارد؛ اگر به درد من نمی‌خوری جان‌ات را خواهم گرفت. الکس نیز قبول می‌کند در ازای بخشیدن جانش هر شب برای ناتاشا داستان ترسناک تعریف کند. با ورود الکس به این مکان است که «جزمین» نیز به‌عنوان آشپز این عمارت مقابل او ظاهر می‌شود.
فیلم کتاب‌های شبانه آقای یارووسکی جلوه‌های ویژه‌ی قدرتمندی دارد اما توانایی وسیع شدن ندارد. وسعت در اثری مانند فیلم کتاب‌های شبانه باعث می‌شود مخاطب به‌راحتی در دنیای فانتزی سیاه کارگردان غوطه بخورد. کارگردان از طریق خلاقیت کاراکتر الکس و داستان‌های کوتاه‌اش به‌راحتی می‌توانست مخاطب را درگیر آنتولوژی‌ای تودرتو کند.
اما این اتفاق رخ نمی‌دهد و با شروع هر داستان لاجرم درگیر دنیایی ناقص می‌شویم که شبیه مکالمه‌های نویسنده و ویراستار برای بهبود داستان است. آقای یارووسکی از طریق این فرار سعی دارد به بطن اصلی روایت خود و نقشه‌ی فرار الکس و جزمین از این عمارت خیالی ورود کند.
اما همین نقشه‌ی فرار نیز در طول پرده‌ی دوم گویی با بی‌حوصلگی کارگردان تبدیل به خطی ناهموار در مسیر روایت می‌شود. رابطه‌ی دوستانه‌ای که قرار بود بین جزمین و الکس برقرار شود آن‌قدر با عجله وصله‌پینه می‌شود که مخاطب نیز نقطه‌‌عطف را گم می‌کند.
آقای یارووسکی اما در انتقال هیجان به داستان و استفاده از جلوه‌های ویژه‌ی کامپیوتری کم نگذاشته تا مخاطب را به خوبی درگیر ضربآهنگ بالای فیلم کتاب‌های شبانه کند. شاید اگر همین تمرکز در شخصیت‌پردازی‌ها و کنش و واکنش‌های آن‌ها صرف می‌شد، بدون شک با اثری مواجه بودیم که برای همیشه در ذهن مخاطب باقی می‌ماند.
آقای یارووسکی در کنار شخصیت‌پردازی غیرقابل‌اعتنایی که دارد حتی بازیگردانی خوبی را هم ارائه نمی‌دهد. بازیگران در طول این اثر با کاراکترهای خود بیگانه هستند و صرفاً دیالوگ‌هایی را ارائه می‌دهند که به آن‌ها دیکته شده است. استفاده از بازیگری چون «کریستن ریتر» در نقش ناتاشا می‌توانست ساحره‌ای ماندگار را در ذهن مخاطب به جای بگذارد.
اما این اتفاق رخ نمی‌دهد و کارگردان در دالان باریک و تاریک خود فیلم کتاب‌های شبانه را به پایان خوشی که انتظار دارد می‌رساند. فیلم کتاب‌های شبانه در رده‌ی آثاری جای می‌گیرد که می‌توانست به‌خوبی مخاطب را در معرض چرایی وجود دلهره میان سطور ادبیات، زندگی، باورهای انسانی و در نهایت سینما قرار دهد.
اما گویا آقای یارووسکی که پیش از این تجربه‌های قابل تأملی در سینمای دلهره داشته است صرفاً سرگرمی اثر را در اولویت خود قرار داده است. به چنین نگاهی نمی‌توان ایراد گرفت.
اما زمانی که کارگردان در ارائه‌ی همین سرگرمی هم دست و دل‌اش می‌لرزد، گویی مخاطب را به این فکر وا می‌دارد که داستان فیلم کتاب‌های شبانه قرار بوده در مسیر دیگری حرکت کند. در هر حال تماشای فیلم کتاب‌های شبانه برای خانواده‌ای که فرزندانی تازه‌نوجوان دارند آخر هفته‌ی خوبی را رقم خواهد زد.
