نقد فیلم پرندگان شکاری 1968 🎥 خوزه جیوانی

مقدمه: آشنایی با فیلم Le Rapace (Birds of Prey)

فیلم “Le Rapace” که در بازارهای انگلیسی‌زبان با عنوان “فیلم پرندگان شکاری” شناخته می‌شود، اثری فرانسوی-ایتالیایی-مکزیکی است که در سال ۱۹۶۸ به کارگردانی ژوزه جووانی ساخته شد. این فیلم که بر اساس رمانی از جان کاریک به نام “The Vulture” شکل گرفته، یکی از آثار برجسته سینمای ماجراجویی و جنایی دهه ۱۹۶۰ محسوب می‌شود. ژوزه جووانی، کارگردانی که پیش‌تر به‌عنوان نویسنده و فیلمنامه‌نویس در سینمای فرانسه شناخته شده بود، در این اثر توانایی خود را در خلق یک روایت پرتنش و جذاب به نمایش گذاشت.

داستان فیلم پرندگان شکاری در سال ۱۹۳۸ و در یک کشور خیالی در آمریکای مرکزی رخ می‌دهد، جایی که یک مزدور با تجربه به نام “لو ریتال” (با بازی لیو ونتورا) مأموریت می‌یابد تا رئیس‌جمهور دیکتاتور آن کشور را ترور کند. این اثر با ترکیب عناصر ژانر جنایی، ماجراجویی و درام، فضایی منحصربه‌فرد خلق کرده که هم تماشاگران را سرگرم می‌کند و هم آن‌ها را به تأمل در مسائل انسانی و اخلاقی وا می‌دارد. حضور لیو ونتورا، ستاره‌ای که به خاطر بازی‌های قدرتمند و شخصیت‌های سخت‌کوشش شهرت داشت، به این فیلم جذابیت بیشتری بخشیده است.

“فیلم پرندگان شکاری” نه‌تنها یک فیلم اکشن است، بلکه نگاهی عمیق به رابطه میان شخصیت‌های اصلی و پیچیدگی‌های اخلاقی تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی دارد. این اثر در زمان اکران خود با استقبال نسبی مواجه شد و به‌عنوان یکی از نمونه‌های موفق همکاری بین‌المللی در سینما شناخته می‌شود. در این مقاله، جنبه‌های مختلف این فیلم، از داستان و شخصیت‌ها تا کارگردانی و تأثیر آن، مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا درک جامعی از ارزش و جایگاه آن ارائه شود.

داستان و شخصیت‌های اصلی فیلم پرندگان شکاری

داستان “فیلم پرندگان شکاری” در سال ۱۹۳۸ آغاز می‌شود، زمانی که “لو ریتال”، یک مزدور فرانسوی با گذشته‌ای مبهم، به مکزیک وارد می‌شود و از آنجا به‌طور مخفیانه به یک کشور خیالی در آمریکای مرکزی سفر می‌کند. او از سوی گروهی از توطئه‌گران که قصد براندازی دولت دیکتاتوری را دارند، استخدام شده تا رئیس‌جمهور کشور را ترور کند. این مأموریت به ظاهر ساده، با ورود یک جوان آرمان‌گرا به نام چیکو (با بازی خاویر مارک)، پیچیده‌تر می‌شود. چیکو، نوه رئیس‌جمهور پیشین این کشور، قرار است به‌عنوان قهرمان انقلاب معرفی شود، اما در واقع نقش او بیشتر نمایشی است.

لو ریتال، مردی سرد و بی‌رحم، هیچ اعتقادی به آرمان‌های انقلابی ندارد و تنها به پول و بقای خود فکر می‌کند. او با دقت و احتیاط، برنامه ترور را پیش می‌برد و همراه با چیکو در خانه‌ای روبه‌روی اقامتگاه معشوقه رئیس‌جمهور، یعنی کامی‌تو (با بازی روزا فورمن)، مستقر می‌شود. در این مدت، رابطه‌ای پرتنش اما تدریجاً دوستانه بین این دو شکل می‌گیرد. چیکو، با شور و هیجان جوانی، به لو ریتال احترام می‌گذارد و او را به‌عنوان یک مربی می‌بیند، در حالی که لو ریتال ابتدا او را به سخره می‌گیرد و “کوچولو” خطابش می‌کند.

نقطه اوج داستان فیلم پرندگان شکاری زمانی است که لو ریتال با موفقیت رئیس‌جمهور را ترور می‌کند، اما این عمل به‌جای به ثمر نشستن انقلاب، به هرج‌ومرج منجر می‌شود. توطئه‌گران که قصد داشتند از چیکو به‌عنوان نماد استفاده کنند، پس از ترور تصمیم می‌گیرند هر دو را حذف کنند تا رازهایشان پنهان بماند. اینجاست که لو ریتال، با وجود بدبینی‌اش، مجبور می‌شود برای نجات خود و چیکو بجنگد. او که معمولاً تنها عمل می‌کند، در این موقعیت به چیکو وابسته می‌شود و این رابطه، لایه‌ای احساسی به داستان اضافه می‌کند.

شخصیت‌پردازی فیلم پرندگان شکاری یکی از نقاط قوت آن است. لو ریتال، با بازی بی‌نقص لیو ونتورا، مردی است که زندگی‌اش را با خشونت و تنهایی تعریف کرده، اما در لحظات کلیدی، نشانه‌هایی از انسانیت و کدهای اخلاقی شخصی‌اش را نشان می‌دهد؛ مثلاً زمانی که از کشتن کامی‌تو خودداری می‌کند. چیکو، در مقابل، جوانی پرشور و ساده‌لوح است که به‌تدریج با واقعیت‌های تلخ دنیا آشنا می‌شود. کامی‌تو نیز به‌عنوان یک شخصیت مکمل، با جذابیت و شکنندگی‌اش، به تعادل داستان کمک می‌کند.

روایت فیلم پرندگان شکاری با تعلیق و ریتم حساب‌شده پیش می‌رود. نیمه اول آن بیشتر بر انتظار و تنش میان شخصیت‌ها تمرکز دارد، در حالی که نیمه دوم به اکشن و درگیری‌های فیزیکی اختصاص یافته است. این ساختار دوگانه، مخاطب را ابتدا با شخصیت‌ها همراه می‌کند و سپس او را در هیجان ماجرا غرق می‌سازد.

کارگردانی ژوزه جووانی و سبک بصری

ژوزه جووانی، کارگردان “فیلم پرندگان شکاری”، با این فیلم نشان داد که توانایی بالایی در تلفیق ژانرهای مختلف و خلق یک اثر سینمایی منسجم دارد. او که پیش از این به‌عنوان نویسنده و فیلمنامه‌نویس فعالیت می‌کرد، در این اثر دومین تجربه کارگردانی خود را پشت سر گذاشت و توانست سبکی متمایز را به نمایش بگذارد. جووانی در این فیلم از تکنیک‌هایی بهره برده که هم به سینمای جنایی فرانسه وفادار است و هم تأثیراتی از وسترن‌های اسپاگتی و آثار ماجراجویی آمریکایی را نشان می‌دهد.

یکی از نقاط قوت کارگردانی جووانی، استفاده هوشمندانه از لوکیشن‌های طبیعی مکزیک است. مناظر خشک و خشن بیابان‌ها، خیابان‌های شلوغ وراکروز و خانه‌های ساده روستایی، همگی به خلق فضایی باورپذیر کمک کرده‌اند. او با همکاری فیلم‌بردار خود، پی‌یر پتی، از زاویه‌های باز برای نشان دادن گستردگی محیط و زاویه‌های بسته برای افزایش حس فشار و تنش استفاده کرده است. رنگ‌های گرم و تصاویر زنده، حس و حال یک کشور در آستانه هرج‌ومرج را به‌خوبی منتقل می‌کنند.

صحنه‌های اکشن فیلم پرندگان شکاری ، به‌ویژه لحظه ترور و درگیری‌های پایانی، با دقت و مهارت کارگردانی شده‌اند. جووانی با تمرکز بر حرکات دقیق لو ریتال و استفاده از کات‌های سریع، توانسته حس هیجان و خطر را به مخاطب القا کند. در عین حال، او در نیمه اول فیلم، با ریتمی آرام‌تر و تمرکز بر دیالوگ‌ها، به مخاطب اجازه می‌دهد با شخصیت‌ها ارتباط برقرار کند. این تعادل بین آرامش و اکشن، نشان‌دهنده درک عمیق او از روایت سینمایی است.

بازیگردانی نیز یکی از جنبه‌های برجسته کار جووانی در فیلم پرندگان شکاری است. لیو ونتورا با حضور قدرتمندش، شخصیتی را خلق کرده که هم ترسناک است و هم قابل درک. جووانی با دادن آزادی عمل به ونتورا، اجازه داده تا او از زبان بدن و سکوت‌های معنادارش برای انتقال احساسات استفاده کند. خاویر مارک نیز در نقش چیکو، با انرژی جوانی‌اش، مکمل خوبی برای ونتورا بوده و جووانی توانسته تضاد میان این دو را به‌خوبی به تصویر بکشد.

موسیقی فیلم، ساخته فرانسوا دو روبه، نقش مهمی در تقویت اتمسفر دارد. ملودی‌های ساده اما گیرا، که با سازهایی مانند فلوت پان و گیتار اجرا شده‌اند، به فیلم حالتی وسترن‌مانند و در عین حال احساسی بخشیده‌اند. آهنگ اصلی فیلم، که توسط گروه لوس اینکاس اجرا شده، با صدای گرم و متن اسپانیایی‌اش، به فضای لاتین داستان عمق بیشتری داده است. جووانی از موسیقی به‌صورت محدود اما تأثیرگذار استفاده کرده تا تمرکز روی داستان و تصاویر حفظ شود.

تأثیر و جایگاه فیلم پرندگان شکاری در سینمای دهه ۱۹۶۰

فیلم پرندگان شکاری در زمان اکران خود، یعنی سال ۱۹۶۸، در حالی به نمایش درآمد که سینمای فرانسه تحت تأثیر موج نوی سینمایی و تغییرات اجتماعی بود. این فیلم، هرچند به اندازه آثار موج نو تجربی نبود، اما با ترکیب عناصر سنتی ژانر جنایی و ماجراجویی، توانست مخاطبان گسترده‌تری را جذب کند. این اثر به‌عنوان یکی از اولین تجربه‌های کارگردانی ژوزه جووانی، راه را برای موفقیت‌های بعدی او در سینمای جنایی هموار کرد.

یکی از تأثیرات مهم این فیلم، تقویت جایگاه لیو ونتورا به‌عنوان ستاره‌ای برجسته در سینمای اکشن و جنایی بود. نقش لو ریتال، با آن ترکیب خاص از بی‌رحمی و انسانیت، به یکی از به‌یادماندنی‌ترین شخصیت‌های او تبدیل شد و الگویی برای نقش‌های بعدی‌اش ارائه داد. این فیلم همچنین نشان داد که جووانی توانایی خلق آثاری را دارد که فراتر از سرگرمی صرف، به مسائل عمیق‌تر مانند اعتماد، خیانت و پوچی می‌پردازند.

از نظر سینمایی، “فیلم پرندگان شکاری” تحت تأثیر وسترن‌های اسپاگتی و آثار ماجراجویی آمریکایی مانند فیلم‌های جان هیوستون قرار داشت. پایان تلخ و ناامیدکننده آن، که در آن آرمان‌های چیکو به باد می‌رود و لو ریتال با واقعیتی خشن روبه‌رو می‌شود، یادآور مضامین رایج در این ژانرها بود. این رویکرد، فیلم را از آثار متداول سینمای فرانسه آن زمان متمایز کرد و به آن هویتی بین‌المللی بخشید.

همکاری بین‌المللی در تولید فیلم پرندگان شکاری نیز قابل توجه است. مشارکت شرکت‌های فرانسوی (والوریا فیلمز)، ایتالیایی (دا ما پرودوزیونه) و مکزیکی (پرودوکسیونس مارته) نشان‌دهنده تلاش برای خلق اثری بود که بتواند در بازارهای مختلف موفقیت کسب کند. این همکاری، به‌ویژه در استفاده از لوکیشن‌های مکزیکی و بازیگران محلی، به فیلم اصالت و جذابیت بیشتری بخشید.

در نهایت، “فیلم پرندگان شکاری 1968” اثری است که هم به‌عنوان یک فیلم ماجراجویی سرگرم‌کننده و هم به‌عنوان یک درام روان‌شناختی عمیق، ارزش خود را حفظ کرده است. این فیلم برای علاقه‌مندان به سینمای جنایی و ماجراجویی دهه ۱۹۶۰، تجربه‌ای جذاب ارائه می‌دهد و نشان‌دهنده توانایی ژوزه جووانی در خلق روایت‌هایی است که هم هیجان‌انگیزند و هم تأمل‌برانگیز.