نام انگلیسی: Perfect Blue
نام فارسی: انیمیشن آبی خوشرنگ
محصول: ۱۹۹۷ – ژاپن
ژانر: انیمه، دلهره، هیجانانگیز
ردهی سنی: ۱۶+
امتیاز: ۴ از ۴
مصطفی ملکی
مدتها بود که قصد داشتیم به دنیای کارگردان فقید ژاپنی،«ساتوشی کن»، بپردازیم. در میان چهار اثر بلند انیمیشنی این کارگردان که شامل «آبی خوشرنگ»، «بازیگر هزاره»، «پدرخواندههای توکیو» و «پاپریکا» است، تصمیم داریم به دو اثر «آبی خوشرنگ» و «پاپریکا» و سه اثر تحت تأثیر این دو در سینمای هالیوود بپردازیم.
افتتاحیهی قلابمانند آقای کن در این اثر گویی مانیفست او را در کل فیلم به مخاطب ارائه میدهد. مخاطب در شروع انیمیشن آبی خوشرنگ در برابر یک نمایش از جنس نجات زمین قرار میگیرد و با سه فرد ماسکدار در برابر یک شرور روبهرو میشود.
آنچه که به عقیدهی خود کارگردان مهم جلوه میکند همین ماسکهای روی صورت بازیگران است. بهنوعی مخاطب انسانی را در پشت این ماسکها مشاهده میکند. در کل انیمیشن آبی خوشرنگ هم قرار است بین آن چیزی که خودمان میبینیم و آن چیزی که دیگران از ما میبینند فاصلهای عمیق ایجاد شود و اثر آقای کن در همین برزخ وجودی از مقابل چشم ما بگذرد.
انیمیشن آبی خوشرنگ پس از این افتتاحیه آرام پیش میرود تا مخاطب را ابتدا درگیر دوگانگی ذهنی میما و تلقینهای رومی مبنی بر اشتباه بودن این تغییر مسیر کند. در این بین با فضای خانهی میما و ماهیهای او و فضای آپارتمان رومی نیز مواجه میشویم. میما قبل از شوک اصلی روایت در برابر فنپیجی قرار میگیرد که کارگردان فقط به مخاطب میگوید که دستپخت مشترک رومی و می-مانیاست و بهنوعی سعی دارد میما را در برابر آینهی خود در فضای مجازی قرار دهد.
اما شروع مالیخولیای داستان و کم و کمرنگتر شدن خط میان انتزاع و واقعیت زمانی شکل میگیرد که میما قرار است برای پررنگ شدن نقش خود در سریال در یک صحنهی تجاوز بازی کند. لباس او در این صحنهی تجاوز شبیه همان لباسی است که او هنگام خوانندگی بر تن داشت.
آقای کن پس از تولد میمای انتزاعی مخاطب را درون لوپهایی از کابوس و مالیخولیا قرار میدهد و فقط از طریق نشانههایی در حد تکنما سعی دارد جنون رومی را در کالبدی از حسرت و تلاش برای اینهمانی بین گذشتهی خود و اکنون میما به تصویر بکشد. در این اثر با گذر یک دختر جوان از یک مرحله در زندگیاش مواجه هستیم و بس. اما این گذر در اثر آقای کن تبدیل به همان مغاک بین تصور دیگران از ما و تصور خودمان از من اکنونمان میشود.
انیمیشن آبی خوشرنگ آقای کن در این یک ساعت و بیست دقیقه همچون همان دو ماهی آبی درون آکواریوم است که منهای میما را درون آب به تصویر میکشد. این تصویر را با مردن ماهیهای سفید ابتدایی در آکواریوم میما مقایسه کنید. کارگردان بهخوبی از تضاد رنگی در روایت خود بهره برده تا هر مرحله از زندگی و انتخاب مسیر جدید و من نو را نمیراند، بلکه آنها را همچون دیگری درون هر انسان همراه او کند؛ اما همراهی که همزیستی مسالمتآمیز با من آینده دارد.