نویسنده : نام انگلیسی: Excursion
نام فارسی: فیلم اردو
محصول: ۲۰۲۳ – بوسنی و هرزگوین، صربستان، کرواسی، کشور فرانسه، کشور نروژ
رده‌ی سنی: ۱۴+
امتیاز: ۲ از ۴
مصطفی ملکی
برخی آثار در همان ابتدا گزاره‌ی اجتماعی خود را مطرح می‌کنند و در طول اثر سعی می‌کنند از زاویه‌دید کاراکتر اصلی نمود آن را در جامعه‌ی مورد نظر به تصویر بکشند. خانم «اونا گونجاک» در فیلم اردو ابتدا از طریق یک خبر در سطح شهر سارایوو مخاطب را وارد پیشینه‌ی مذهبی و سنتی این شهر در باب روابط بین دختر و پسر می‌کند؛ ظاهراً پس از یک اردوی مدرسه چند نفر از دختران مدرسه‌ای خاص حامله شده‌اند و حال این خبر در سطح جامعه پیچیده است.
مدرسه‌ای که «ایمان»، کاراکتر اصلی، در آن حضور دارد نیز قرار است امسال پس از پایان دوره‌ی راهنمایی یا همان متوسطه‌ی اول سفری برون‌مرزی را برای دانش‌آموزان ترتیب دهد. پس از انتشار آن خبر وارد سکانسی می‌شویم که ایمان به‌اتفاق دیگر همکلاسی‌ها در حال بازی جرأت و حقیقت هستند.
ایمان در ردیف دوم است و گویی در میان این دیالوگ‌ها به حاشیه رفته است. به‌یک‌باره او هم شروع به نظر دادن در باب اتفاقی که افتاده می‌کند و در برابر او چند نفر از دختران از رابطه‌ی جنسی او با پسری با نام «دمیر» می‌گویند. در کمال تعجب ایمان این رابطه را تأیید می‌کند و همین باعث می‌شود حلقه‌ی افراد دور او تنگ‌تر شود تا در مورد جزییات این تجربه بپرسند. این را توجه داشته باشید که همه‌ی این دانش‌آموزان ۱۵ ساله هستند و به‌نوعی داشتن رابطه‌ی جنسی برای یک دختر ۱۵ ساله بسیار متهورانه و خلاف عرف، سنت و مذهب است.
خانم گونجاک گزاره‌ی خود را در همان ابتدا مطرح می‌کند و پس از این انتظار می‌رود تا او ایمان را تبدیل به همان کاراکتری کند که از طریق قبول یک شایعه علیه خود سعی دارد همان فردی شود که مدرسه از او سخن می‌گوید و به‌نوعی وارد همه‌ی بازی‌های اجتماعی شود. از سویی دیگر ایمان واقعاً نیاز به داشتن رابطه‌ای دارد که شاید برای دختر درسخوان و دارای پوشش متوسطی چون او کار بسیار سختی به‌نظر می‌رسد.
خانم گونجاک از طریق دوست صمیمی ایمان با نام «هانا» و تصویری از روابط درون خانواده‌ی او سعی دارد آن روی منفعت‌طلب و دچار حسرت ایمان را به تصویر بکشد. ایمان از خانواده‌ای کاملاً متوسط است. پدر شیفت شب و مادر در طی روز سر کار هستند، اما همچنان از عهده‌ی بسیاری از امور زندگی برنمی‌آیند. حال این دختر مانده و انبوهی از خواسته‌هایی که گویی او را میان همه‌ی نداشته‌های‌اش سرگردان کرده است.
ایمان در فیلم اردو تبدیل به آن کاراکتر ماندگاری که میان همه‌ی واهمه‌های‌اش اسیر است تصویر نمی‌شود. خانم گونجاک به‌نوعی سعی دارد انبوهی از رخدادها را پیرامون این دختر ایجاد کند تا مخاطب را در تعلیقی هوشمندانه نگاه دارد. اما این رخدادها پشت آن بار سنگین دروغی که ایمان گفته پنهان می‌شوند. خانم گونجاک به‌راحتی می‌توانست عقده‌های پشت این دروغ را که پله‌پله گسترده می‌شود در برابر مخاطب قرار دهد. اما او در میان این همهمه سعی دارد وارد کلیشه‌ی رستگاری در تنهایی شود.
ایمان نفر اول کلاس خود است، خانواده‌ی متوسطی دارد، وابستگی هوشمندانه‌ای به دوست صمیمی خود ایجاد کرده تا از طریق او بتواند برخی هزینه‌ها را از سر بگذراند، از اینکه خود را میان یک جمع همچون هسته‌ی آن افراد ببیند لذت می‌برد و در نهایت انتظار می‌رود او پله‌پله دچار چالش شود. اما این چالش شکل نمی‌گیرد. خانم گونجاک در یک سکانس مقوله را به سوی مذهب می‌کشاند و از سوی دیگر وارد یک کلاغ و چهل کلاغ والدین و دانش‌آموزان می‌شود.
به‌نوعی باید گفت که کارگردان در فیلم اردو دست از دنیای ایمان می‌شوید و به‌دنبال اضافه کردن خرده‌روایت‌های فرامتنی به درون اثر خود است. او در این راه موفق نمی‌شود و شخصیت‌پردازی بسیار خوب و بازی زیباتر بازیگر نقش ایمان را در برابر این زیاده‌خواهی به فراموشی می‌سپارد. ایمان در این فیلم همان نوجوانی است که در چالشی خودخواسته و شایعه‌ای که خودش به آن دامن می‌زند غرق می‌شود، اما پرده‌ی سوم روایت در برهوتی کاملاً جدا از زمین حاصلخیز فیلم به سر می‌برد.
نمی‌توان چنین گزاره‌ای را مطرح کرد و با ترانه‌ای هیپ‌هاپ و پیاده‌روی تنهای ایمان در سکانس پایانی فیلم اردو مخاطب را وادار به غور کردن در دنیای او کرد. ایمان در پرده‌ی سوم روایت آن نوجوان اسیرشده در دامی که خودش پهن کرده نیست. آن تلاش برای تجاوز در توالت مدرسه و آن لرزش دست‌ها سر کلاس ریاضی نیز سیلی‌های بی‌جان بر پیکر خموده‌ی روایت خانم گونجاک هستند.
