نویسنده : اووفورکتومی یا جراحی برداشتن تخمدان یکی از روش‌های جراحی است که طی آن یک یا هر دو تخمدان از بدن خارج می‌شوند. این عمل ممکن است به دلایل پزشکی مختلفی مانند درمان بیماری‌های خاص یا پیشگیری از مشکلات جدی انجام شود. در این مقاله، به بررسی جامع این جراحی، دلایل انجام آن، مراحل و مراقبت‌های پس از عمل می‌پردازیم تا اطلاعات کاملی در اختیارتان قرار دهیم.
فهرست مطالب
- اووفورکتومی چیست و چرا انجام می‌شود؟
- مراحل جراحی اووفورکتومی و انواع آن
- مراقبت‌های پس از اووفورکتومی و تأثیرات آن
اووفورکتومی چیست و چرا انجام می‌شود؟
اووفورکتومی عملی جراحی است که در آن تخمدان‌ها، یعنی اندام‌هایی که وظیفه تولید تخمک و هورمون‌های زنانه مثل استروژن و پروژسترون را دارند، برداشته می‌شوند. این جراحی می‌تواند به صورت یک‌طرفه (برداشتن یک تخمدان) یا دوطرفه (برداشتن هر دو تخمدان) انجام شود. اووفورکتومی یا جراحی برداشتن تخمدان معمولاً به دلایل پزشکی ضروری انجام می‌شود، اما گاهی به عنوان یک اقدام پیشگیرانه نیز توصیه می‌گردد.
بر اساس اطلاعات ارائه شده در بامدادی‌ها، این جراحی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت و کیفیت زندگی فرد داشته باشد. به همین دلیل، آگاهی از دلایل انجام آن و آمادگی برای این عمل بسیار مهم است.
دلایل انجام اووفورکتومی
پزشکان ممکن است اووفورکتومی را به دلایل مختلفی توصیه کنند. برخی از شایع‌ترین دلایل عبارتند از:
- سرطان تخمدان: اگر تومورهای سرطانی در تخمدان‌ها تشخیص داده شوند، برداشتن تخمدان‌ها می‌تواند بخشی از درمان باشد.
- کیست‌های تخمدانی: کیست‌های بزرگ یا غیرعادی که خطر پارگی یا پیچ‌خوردگی تخمدان را دارند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
- اندومتریوز: در موارد شدید اندومتریوز، برداشتن تخمدان‌ها می‌تواند به کاهش درد و علائم کمک کند.
- پیشگیری از سرطان: زنانی که خطر بالایی برای ابتلا به سرطان تخمدان یا پستان دارند (مثلاً به دلیل جهش‌های ژنتیکی مثل BRCA)، ممکن است این جراحی را به عنوان اقدام پیشگیرانه انتخاب کنند.
- عفونت‌های شدید: عفونت‌هایی مثل آبسه تخمدان که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، ممکن است نیاز به اووفورکتومی داشته باشند.
تصویر بالا دلایل شایع انجام اووفورکتومی را به صورت شماتیک نشان می‌دهد.
چه کسانی کاندیدای این جراحی هستند؟
اووفورکتومی معمولاً برای زنانی توصیه می‌شود که با مشکلات جدی تخمدانی مواجه هستند یا در معرض خطر بالای بیماری‌های مرتبط با تخمدان قرار دارند. با این حال، تصمیم‌گیری برای این جراحی باید با مشورت دقیق با پزشک انجام شود، زیرا برداشتن تخمدان‌ها می‌تواند اثرات بلندمدتی مثل یائسگی زودرس یا تغییرات هورمونی به دنبال داشته باشد.
در پاراگراف بعدی، به مراحل انجام این جراحی و انواع روش‌های آن خواهیم پرداخت.
مراحل جراحی اووفورکتومی و انواع آن
درک مراحل و روش‌های انجام اووفورکتومی یا جراحی برداشتن تخمدان می‌تواند به بیماران کمک کند تا با آرامش بیشتری برای این عمل آماده شوند. این جراحی با توجه به شرایط بیمار و دلایل پزشکی ممکن است به روش‌های مختلفی انجام شود. در این بخش، به انواع اووفورکتومی و مراحل انجام آن می‌پردازیم.
انواع اووفورکتومی
اووفورکتومی می‌تواند به دو شکل اصلی انجام شود:
- اووفورکتومی یک‌طرفه: در این روش، تنها یکی از تخمدان‌ها برداشته می‌شود. این نوع جراحی معمولاً در مواردی انجام می‌شود که مشکل تنها در یک تخمدان وجود دارد، مثل کیست یا تومور موضعی.
- اووفورکتومی دوطرفه: در این حالت، هر دو تخمدان برداشته می‌شوند. این روش بیشتر برای درمان سرطان یا پیشگیری از بیماری‌های جدی استفاده می‌شود.
علاوه بر این، اووفورکتومی ممکن است همراه با سایر جراحی‌ها، مثل هیسترکتومی (برداشتن رحم)، انجام شود. طبق اطلاعات سایت بامدادی‌ها، انتخاب نوع جراحی به شرایط بیمار و توصیه پزشک بستگی دارد.
روش‌های انجام جراحی
اووفورکتومی معمولاً به یکی از دو روش زیر انجام می‌شود:
- لاپاراسکوپی: این روش کم‌تهاجمی است و با استفاده از برش‌های کوچک و ابزارهای خاص انجام می‌شود. لاپاراسکوپی معمولاً دوره نقاهت کوتاه‌تری دارد و عوارض کمتری ایجاد می‌کند.
- جراحی باز (لاپاراتومی): در این روش، یک برش بزرگ‌تر در شکم ایجاد می‌شود. این روش برای مواردی که تومورهای بزرگ یا شرایط پیچیده وجود دارد، مناسب‌تر است.
انتخاب روش جراحی به عواملی مثل اندازه تخمدان، نوع بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
مراحل انجام اووفورکتومی
فرآیند اووفورکتومی معمولاً شامل مراحل زیر است:
- آمادگی قبل از جراحی: بیمار تحت آزمایش‌های خون، تصویربرداری و مشاوره با پزشک قرار می‌گیرد. ممکن است لازم باشد چند ساعت قبل از عمل چیزی نخورد.
- بیهوشی: جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا بیمار در طول عمل هیچ دردی احساس نکند.
- انجام جراحی: جراح با استفاده از روش انتخاب‌شده (لاپاراسکوپی یا باز)، تخمدان‌ها را برمی‌دارد.
- بخیه و پایان عمل: پس از برداشتن تخمدان، محل برش بخیه می‌شود و بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌گردد.
مدت زمان جراحی معمولاً بین ۱ تا ۳ ساعت است، اما این زمان بسته به پیچیدگی عمل ممکن است متفاوت باشد.
مراقبت‌های پس از اووفورکتومی و تأثیرات آن
پس از انجام اووفورکتومی یا جراحی برداشتن تخمدان، مراقبت‌های مناسب می‌توانند به بهبود سریع‌تر و کاهش عوارض کمک کنند. این جراحی ممکن است تأثیرات جسمی و روانی مختلفی داشته باشد، بنابراین آگاهی از این موارد و مدیریت آن‌ها ضروری است.
مراقبت‌های پس از جراحی
دوره نقاهت پس از اووفورکتومی به نوع جراحی (لاپاراسکوپی یا باز) بستگی دارد. برخی از نکات مهم مراقبتی عبارتند از:
- استراحت کافی: بیماران باید از فعالیت‌های سنگین مثل بلند کردن اجسام برای چند هفته اجتناب کنند.
- مراقبت از محل برش: محل جراحی باید تمیز و خشک نگه داشته شود تا از عفونت جلوگیری گردد.
- مصرف داروها: پزشک ممکن است داروهای مسکن یا آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
- پیگیری پزشکی: ویزیت‌های منظم با پزشک برای بررسی روند بهبودی ضروری است.
طبق توصیه‌های بامدادی‌ها، بیماران باید هرگونه علائم غیرعادی مثل تب، خونریزی شدید یا درد غیرمعمول را فوراً به پزشک گزارش دهند.
تأثیرات بلندمدت اووفورکتومی
برداشتن تخمدان‌ها می‌تواند تغییراتی در بدن ایجاد کند، به‌ویژه اگر هر دو تخمدان برداشته شوند. برخی از این تأثیرات عبارتند از:
- یائسگی زودرس: اگر هر دو تخمدان برداشته شوند، تولید هورمون‌های زنانه متوقف می‌شود و علائم یائسگی مثل گرگرفتگی، تعریق شبانه و تغییرات خلقی ممکن است ظاهر شوند.
- ناباروری: برداشتن هر دو تخمدان باعث ناتوانی در بارداری طبیعی می‌شود.
- خطر پوکی استخوان: کاهش استروژن می‌تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
- تغییرات روانی: برخی بیماران ممکن است احساس افسردگی یا اضطراب را تجربه کنند.
برای مدیریت این تأثیرات، پزشکان ممکن است هورمون‌درمانی یا مشاوره روان‌شناختی را توصیه کنند.
چگونه با تغییرات کنار بیاییم؟
برای کاهش تأثیرات اووفورکتومی، این نکات می‌توانند مفید باشند:
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها ضروری است.
- ورزش منظم: فعالیت‌های سبک مثل پیاده‌روی می‌توانند به بهبود خلق‌وخو و سلامت عمومی کمک کنند.
- حمایت روانی: صحبت با مشاور یا گروه‌های حمایتی می‌تواند به مدیریت احساسات کمک کند.
با رعایت مراقبت‌های مناسب و مشورت با پزشک، می‌توان کیفیت زندگی را پس از اووفورکتومی یا جراحی برداشتن تخمدان بهبود بخشید.
