نویسنده : مقدمه: فاجعه‌ای که در سکوت شکل می‌گیرد
تصور کنید در حال قدم زدن در پیاده‌رو هستید که ناگهان صدای مهیبی می‌شنوید. سنگی چند ده کیلویی از نمای طبقه پنجم یک ساختمان نوساز جدا شده و بر زمین سقوط کرده است. این صحنه، متأسفانه در شهرهای بزرگ ما کم‌تکرار نیست. سقوط سنگ نما، نه تنها خسارات مالی سنگین و پرونده‌های حقوقی پیچیده برای سازندگان ایجاد می‌کند، بلکه جان عابران را تهدید می‌کند.
اما مقصر کیست؟ زلزله؟ چسب نامرغوب؟ یا سیمان بی‌کیفیت؟ در بسیاری از موارد، مقصر اصلی یک قطعه فلزی نازک و پنهان است که شاید قیمتش کمتر از یک آدامس باشد: سیم اسکوپ.
در «اجرای نمای سنگ»، اسکوپ کردن (مهار کردن سنگ) یک قانون حیاتی است. اما بسیاری از سنگ‌کاران یا پیمانکاران، به دلیل ناآگاهی یا برای صرفه‌جویی ناچیز، از سیم‌های نامناسب استفاده می‌کنند. سیمی که امروز درون ملات پنهان می‌شود، اگر از جنس مفتول گالوانیزه استاندارد نباشد، بمب ساعتی ساختمان شماست.
در این مقاله فنی و ایمنی، کارشناسان اطلس پگاه به بررسی فنی اسکوپ سنگ پرداخته و توضیح می‌دهند که چرا انتخاب نوع سیم، مرز باریک بین یک سازه ایمن و یک فاجعه ساختمانی است.
چرا سنگ نما سقوط می‌کند؟ راز “اسکوپ”
سنگ‌های ساختمانی، به‌ویژه سنگ‌های گرانیت و تراورتن‌های صیقلی، سطحی صاف و بدون تخلخل دارند. این سنگ‌ها (برخلاف آجر) مکش آب پایینی دارند و ملات سیمان به خوبی به آن‌ها نمی‌چسبد. علاوه بر این، تغییرات دمایی (انبساط در تابستان و انقباض در زمستان) باعث می‌شود سنگ و ملات پشت آن، با نرخ‌های متفاوتی تغییر حجم دهند. نتیجه؟ سنگ از ملات “وِل” می‌کند.
اینجاست که سیم اسکوپ سنگ وارد عمل می‌شود. اسکوپ مانند کمربند ایمنی عمل می‌کند. با شیار زدن پشت سنگ و رد کردن سیم از آن، سنگ به صورت مکانیکی به ملات پشت خود قفل می‌شود. حتی اگر چسبندگی ملات صفر شود، سیم اجازه سقوط سنگ را نمی‌دهد.
سوال کلیدی که سازنده باید بپرسد: آیا واقعاً لازم است برای تمام سنگ‌ها از اسکوپ استفاده کنم؟
پاسخ مهندسی: بله. طبق مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، مهار مکانیکی (اسکوپ) برای تمام سنگ‌های قائم در نما الزامی است. اعتماد صرف به چسبندگی ملات، قمار بر سر جان انسان‌هاست.
اشتباه مرگبار: استفاده از سیم مفتول سیاه یا گالوانیزه سرد
اینجا نقطه‌ای است که فاجعه آغاز می‌شود. محیط پشت سنگ (ملات ماسه سیمان) یک محیط به شدت مرطوب و قلیایی است. اگر شما برای اسکوپ کردن از مفتول سیاه (آرماتوربندی) یا سیم مفتول گالوانیزه سرد استفاده کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟
- خوردگی سریع: این سیم‌ها در محیط مرطوب ملات، هیچ دفاعی ندارند. مفتول سیاه بلافاصله و مفتول گالوانیزه سرد (که پوشش روی بسیار نازکی دارد) ظرف چند ماه شروع به زنگ زدن می‌کنند.
- پوسیدگی و پاره شدن: زنگ آهن باعث می‌شود قطر سیم کاهش یابد و ترد شود. پس از گذشت ۲ یا ۳ سال (دقیقاً زمانی که ساختمان تحویل داده شده است)، سیم کاملاً می‌پوسد و پاره می‌شود.
- سقوط آزاد: حالا سنگ هیچ مهاری ندارد. با اولین باد شدید یا لرزش کوچک، سنگ از نما جدا می‌شود.
سوال کلیدی که باید از خود بپرسید: تفاوت قیمت سیم اسکوپ گالوانیزه گرم با نوع معمولی چقدر است که برخی ریسک سقوط سنگ را می‌پذیرند؟
پاسخ: تفاوت قیمت برای کل نمای یک ساختمان، شاید به اندازه قیمت یک متر سنگ آن ساختمان هم نباشد! این صرفه‌جویی، غیرمنطقی‌ترین تصمیم ممکن در ساختمان‌سازی است.
استاندارد طلایی: چرا “گالوانیزه گرم” تنها راه نجات است؟
برای اینکه خیالمان از بابت اسکوپ راحت باشد، باید از سیمی استفاده کنیم که حداقل ۵۰ سال در دلِ ملات مرطوب سالم بماند. تنها گزینه‌ای که این ویژگی را دارد، مفتول گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanized) است.
ویژگی‌های حیاتی سیم اسکوپ استاندارد:
- پوشش روی ضخیم: در روش گرم، مفتول در وان روی مذاب غوطه‌ور می‌شود. لایه ضخیمِ روی، مانع رسیدن رطوبت به مغز فولادی می‌شود. حتی اگر سیم در حین کار کمی خراش بردارد، خاصیت “حفاظت کاتدی” روی، اجازه زنگ زدن فولاد را نمی‌دهد.
- نرمی و انعطاف (آنیل شده): سیم اسکوپ باید “نرم” باشد. سنگ‌کار باید بتواند با دست سیم را بپیچاند و گره بزند (اصطلاحاً پروانه‌ای کند). اگر مفتول خشک باشد، هنگام گره زدن می‌شکند یا خوب سفت نمی‌شود.
- قطر مناسب (نمره ۲): رایج‌ترین سایز برای اسکوپ، مفتول گالوانیزه نمره ۲ (یا ۲.۲) است. سیم‌های نازک‌تر (۱.۵) برای سنگ‌های سنگین ضعیف هستند و سیم‌های ضخیم‌تر (۲.۵ به بالا) برای گره زدن با دست سفت هستند.
سیم اسکوپ خوب را چگونه بشناسیم؟
بسیاری از خریداران با این دغدغه مواجه هستند: «سیم مفتول از کجا بخرم که مطمئن باشم گالوانیزه گرم است؟» بازار پر از سیم‌های براقی است که فروشندگان به اسم “ضد زنگ” می‌فروشند، اما در واقع گالوانیزه سرد هستند.
چند نشانه برای تشخیص:
- ظاهر: گالوانیزه گرم معمولاً کمی مات‌تر و دارای کریستال‌های ریز روی سطح است، در حالی که گالوانیزه سرد بسیار براق و آینه‌ای است.
- تست خمش: سیم را چندین بار خم و راست کنید. در گالوانیزه گرم باکیفیت (مانند محصولات زنجان)، روکش روی نباید پوسته شده و بریزد.
- تست زمان: اگر تکه‌ای از سیم را در یک لیوان آب نمک بیندازید، نوع سرد ظرف چند روز زنگ می‌زند.
اطلس پگاه: تامین‌کننده ایمنی نمای ساختمان شما
ما در شرکت اطلس پگاه، معتقدیم که ایمنی ساختمان شوخی‌بردار نیست. به همین دلیل، در بخش تامین عمده مفتول گالوانیزه برای پروژه‌های ساختمانی، سیاست سخت‌گیرانه‌ای داریم.
ما به عنوان نماینده رسمی صنایع مفتولی زنجان ، سیم‌های اسکوپی را عرضه می‌کنیم که ویژگی‌های زیر را تضمین می‌کنند:
- ۱۰۰٪ گالوانیزه گرم: با ضخامت پوشش استاندارد که مقاومت مادام‌العمر در برابر رطوبت ملات دارد.
- آنیلینگ دقیق (نرمی عالی): سیم‌های ما فرآیند پخت حرارتی دقیقی را طی کرده‌اند و کاملاً نرم و منعطف هستند تا سنگ‌کار به راحتی و با سرعت بالا کار کند.
- قطر واقعی: وقتی مفتول گالوانیزه نمره ۲ می‌خرید، دقیقاً قطر ۲ میلی‌متر را تحویل می‌گیرید، نه ۱.۸ میلی‌متر.
خدمات ویژه برای سازندگان و سنگ‌کاران:
- ما سیم اسکوپ را در کلاف‌های کوچک (۲۵ یا ۵۰ کیلویی) که حمل آن به طبقات آسان باشد، بسته‌بندی می‌کنیم.
- امکان ارسال فوری حتی به مقدار کم برای پروژه‌هایی که لنگِ مصالح هستند، فراهم است.
نتیجه‌گیری: قیمت سیم اسکوپ یا قیمت جان انسان؟
در پایان پروژه، وقتی داربست‌ها باز می‌شوند و نمای زیبای سنگ خودنمایی می‌کند، هیچکس سیم‌های پنهان شده در پشت سنگ را نمی‌بیند. اما همان سیم‌های نامرئی، نگهبانان سنگین‌وزن نمای شما هستند.
خرید سیم اسکوپ ارزان و بی‌کیفیت، صرفه‌جویی نیست؛ بلکه خریدن “خطر” است. توصیه اکید ما به تمام مهندسین ناظر، سازندگان و مالکان این است: در لیست خرید مصالح، جلوی عبارت “سیم اسکوپ”، حتماً قید کنید: «فقط گالوانیزه گرم نمره ۲ استاندارد».
برای اطمینان از خرید سیم اسکوپ استاندارد و دریافت مشاوره در مورد مقدار مورد نیاز برای پروژه خود، با کارشناسان اطلس پگاه تماس بگیرید . ما ایمنی را به نمای شما هدیه می‌دهیم.
