نام انگلیسی: Joker: Folie à Deux
نام فارسی: فیلم جوکر: جنون مشترک
محصول: ۲۰۲۴ – ایالات متحده
ژانر: موزیکال، هیجانانگیز
ردهی سنی: ۱۶+
امتیاز: ۳ از ۴
مصطفی ملکی
ابتدا باید پرسید که برای تصویر کردن یک کاراکتر کلیشه باید به گذشته نگاه کرد و صرفاً او را در روایتی جدید یا بازسازی روایتهای گذشته درون قاب آورد؟ آیا این وحی منزل است که کاراکترهای کمیکبوکی را دچار همان هالهای کنیم که دیگران جرأت ورود به درون آن و واکاوی دوبارهاش را نداشته باشند؟ سینما هنر تجربههاست. در سینما هر فیلمسازی میتواند به هر سوژهای نزدیک شود و آن را در هم بشکند و اثر جدید خود را روی پرده ببرد.
آقای «تاد فیلیپس» نیز در تصویر کردن جوکر خود همین مسیر را پیش میبرد. او در اثر اول «آرتور فلک(واکین فینیکس)» را همچون فردی ضعیف و طردشده در شهر گاتهام به تصویر کشید که گویی قرار نبود از او جوکری بیرون بیاید که کل گاتهام را دچار نوعی آنارشیسم افراطی کند.
آرتور فلک او فردی نحیف و ضعیف بود که برای لحظهای قصد داشت همهی نگاهها را به سوی خود متوجه کند و موفق شد. آنچه در اثر دوم شاهد هستیم دنبالهی تأثیرگذاری جنون آنی او روی جامعه است؛ جامعهای که دیگر آرتور فلک ضعیف را نمیپذیرد و از او میخواهد تا پای مرگ جوکر خندان و هیستریک آنها شود.
تاد فیلیپس در فیلم جوکر: جنون مشترک خود نهتنها ساختارشکنی کرده، بلکه سعی دارد متمرکزتر از اثر قبلی روی کاراکتر آرتور فلک مانور دهد و انزوای او را به تصویر بکشد. او در دنیای فیلم دوم خود انتزاعات و تخیلات ذهنی آرتور را با فرم موزیکال مقابل چشم مخاطب قرار میدهد که این کار در دنیای داستانی آثار کمیکبوکی دیسی و مارول عملاً کاری نو محسوب میشود. آقای فیلیپس فقط گاتهام و کاراکتر جوکر و هارلی کویینزل را از دنیای دیسی وام گرفته است و نه آنارشیسمی که بتمن را خلق میکند.
او در این دنیا مخاطب را بیپرده در برابر فردی قرار میدهد که گویی نه از جوکر بودن لذت میبرد و نه حتی توان رهبری غوغایی را دارد که از او انتظار دارند. بههمین سبب است که آرتور با دروغهای ابتدایی هارلی همذاتپنداری میکند و این عشق را بهسبب درد مشترکی که این دو داشتهاند به درون خود راه میدهد.
آرتور این قصه تنهاست و فقط انتظار پذیرفته شدن دارد. او نه از مجازات مرگ میترسد و نه حتی بهدنبال رستگاری در دنیای سیاهی است که همه از او انتظار دارند.
بهطور حتم مخاطبی که پای فیلم جوکر: جنون مشترک نشسته و دنیای دیسی و خطوط زمانی آن را دنبال میکند انتظار خلق و رستگاری جوکر محبوب خود را دارد. اما اثر آقای فیلیپس قرار نیست این دنیا را به او هدیه دهد و شاید به همین سبب است که بسیاری از آنها، برخلاف اثر اول، از این فیلم روگردان شدهاند.
آقای فیلیپس با علم به اینکه قرار است تخیلات ذهنی آرتور را تبدیل به موزیکال کند از بازیگری چون «لیدی گاگا» برای پروژهی خود بهره برده است که باید گفت او با بازیگردانی و شخصیتپردازی خوب کارگردان همان تصنع هارلی کویینزل مد نظر کارگردان را به مخاطب ارائه میدهد.
از سویی دیگر این را هم فراموش نکنیم که در این دنیای موزیکال جنون آرتور با صدای خشدار و گاه فالشخوانیها هارمونی موسیقایی موزیکالها را به هم میریزد. آقای تاد فیلیپس با اثر خود حداقل کاری که کرد باز نمودن مسیر در دنیای بستهی آثار اقتباسی از کمیکبوکها بوده تا دیگر فیلمسازان نیز بتوانند آنها را دچار روایتهایی سینمایی کنند.