نویسنده : نام انگلیسی: The Crime Is Mine
▪️نام فارسی: فیلم جنایت مال منه
▪️محصول: ۲۰۲۳ – فرانسه
▪️ژانر: کمدی، ابزورد، جنایی
▪️امتیاز: ۳ از ۴ – 〇⬤⬤⬤
مصطفی ملکی
کمدی‌های اسکروبال در هالیوود و دوران رکود اقتصادی بسیار رواج داشتند. این کمدی‌ها از ابتدای دهه‌ی ۱۹۳۰ تا ابتدای دهه‌ی ۱۹۴۰ مورد استقبال قرار گرفتند و واکنشی سینمایی به دوران رکود اقتصادی بودند.
در این آثار کمدی‌های رومانتیک یا کمدی‌های هجو عشق‌های سنتی حضور دارند. در هر حال عمر این زیرژانر بیش از یک دهه نبود و پس از آن جای خود را به نوآر داد. فرانسوآ اوزون در جدیدترین اثر خود به اقتباسی آزاد از یک نمایش‌نامه‌‌ی فرانسوی و دو فیلم هالیوودی دست زده است و سعی دارد روایت خود را در متن جامعه‌ی فرانسوی تبدیل به هجو کند.
کاراکترهای اصلی اوزون در فیلم جنایت مال منه دو دختر مجرد و تنها در پاریس با نام‌های «مدلین» و «پائولین» هستند. مدلین دختری جوان و خوش‌چهره است که عاشق بازیگری در سینماست و پائولین نیز حقوق خوانده و در حسرت گرفتن اولین پرونده‌ی خود است. هر دوی آن‌ها در طبقه‌ی ششم یک ساختمان زندگی می‌کنند و شرایط مالی مساعدی ندارند.
اوزون فیلم جنایت مال منه را با مدلین آغاز می‌کند که با عجله و استرس از یک خانه‌ی مجلل خارج می‌شود و خود را به نزد پائولین در منزل می‌رساند. فیلم جنایت مال منه از همان ابتدا با ضربآهنگی به‌شدت بالا کاراکترها را در می‌نوردد و مخاطب در پاره‌ای از لحظات رابطه‌ی بین کاراکترها و رخدادهای فیلم را گم می‌کند. اما این فیلم اوزون است و باید چرخه‌ی روابط و رخدادها را در ادامه در نظر داشت. همین‌گونه هم می‌شود و مخاطب پس از پرده‌ی اول دیگر همه‌ی این ضربآهنگ بالا را با تسلط دنبال می‌کند.
اوزون در حال اقتباس از یک کمدی اسکروبال و هجوآمیز است، اما همه‌ی رخدادها را در بطن پاریس روشنفکر جریان می‌دهد. مدلین بازیگری‌ست که «فدر» را می‌شناسد و پائولین وکیلی‌ست که به‌راحتی از فلسفه‌ی کلاسیک نقل‌قول می‌آورد.
در بطن فیلم جنایت مال منه او با صرفاً دختران فقیری که از این کاباره به آن کاباره می‌رود روبه‌رو نیستیم، بلکه هر کدام از کاراکترها به‌اختیار تبدیل به یک ساده‌لوح می‌شوند و لذت تماشای اثر در همین انکارهای منطقی عمدی از سوی کاراکترهاست. نه مدلین دختر بلوند ساده‌لوح و احمق است و نه کاراکتر قاضی و بازپرس یا آن معمار مرموز تبدیل به کاراکترهای مرد هرزه می‌شوند.
برعکس، اوزون کل فیلم جنایت مال منه را حول مرگ مردان هرزه و آزارگر جنسی چیده است و زمانی که فیلم جنایت مال منه را از بالا می‌نگریم، گویی تمام این مردان همان مقتول‌هایی هستند که قاتل‌های‌اشان تبدیل به زنان نماد اخلاق و احساس می‌شوند. شاید بپرسید روایت به‌سوی فمینیسم بی‌عمق هالیوودی و سانتیمانتال فرانسوی نمی‌رود؟ باید گفت که شما سوار بر قطار سینمایی فرانسوآ اوزون هستید و با خیال راحت به تماشای اثر و لذت بردن از آن بنشینید. اوزون در اثر خود محتوای زیرژانر اسکروبال را هم هجو می‌کند.
کمدی اسکروبال هر چند در هالیوود کمتر از یک دهه دوام داشت و دیگر استقبالی از آن نشد، اما در کشورهایی مانند ایران و هند تبدیل به یکی از پرطرفدارترین‌ها شد و تا همین لحظه که در حال نوشتن این مرور برای شما هستم، همچنان ساخت این آثار بخش بزرگی از سینمای این دو کشور را تشکیل می‌دهد. به بیان ساده‌تر اسکروبال‌‌ها در سینمای ایران تبدیل به گنج قارون‌ها شدند.
همان‌طور که در بالا شرح دادم این کمدی نوعی واکنش به رکود اقتصادی و فقر بود و سعی داشت مردم را در سینماها کمی کیفور و دچار هیجان لحظه‌ای کند. تفاوت کشورهای صاحب سینما با کشورهایی که در آن‌ها سینما هیچ‌گاه تبدیل به دغدغه‌ی سینماگران‌اش نشد در همین واکنش‌ها به رخدادهای زمانه است و به‌همین سبب است که سینما در یک کشور صاحب سینما چیزی جدا از جامعه نیست، اما در کشوری مانند ایران تبدیل به ساخت آثاری شده که هیچ‌گاه روی بام قرار ندارند؛ یا از این‌سو سقوط کرده‌اند یا از آن‌سو، یا تبدیل به مجیزگو می‌شوند یا تبدیل به مقلدهای بد.
