نویسنده : بازار آهن و فولاد کشور طی هفتههای اخیر وارد مرحلهای غیرمنتظره و کمتر دیدهشده شده است؛ مرحلهای که در آن، دو گروه کالایی بهظاهر متفاوت اما در عمل هممسیر، به مرکز توجه فعالان صنعتی و سازندگان تبدیل شدهاند: لولههای استیل صنایع غذایی و لولههای مانیسمان.
افزایش ظرفیت کارخانههای مواد غذایی، رشد مصرف داخلی و موج تازهای از پروژههای نفت و گاز، شرایطی ایجاد کرده که نوسانات قیمت و کاهش ذخایر موجودی انبارها، خبرسازترین موضوع این روزهای بازار فلزات شده است.
فصل جدید در صنعت غذا: چرا همه نگاهها به لوله استیل دوخته شده است؟
صنایع غذایی ایران در سالهای اخیر مسیری متفاوت نسبت به دیگر صنایع طی کرده است. افزایش استانداردهای بهداشتی، الزامهای جدید کیفی و رقابت شدید میان برندهای تولیدکننده باعث شده کارخانهها بهطور گسترده به سمت نوسازی خطوط تولید حرکت کنند. در این میان، نقش زیرساختهای انتقال مواد خام و مایعات صنعتی، نسبت به گذشته اهمیت چند برابری پیدا کرده است.
همین موضوع باعث شده قیمت لوله استیل صنایع غذایی به یکی از حساسترین شاخصهای بازار تبدیل شود.
این لولهها بهدلیل تماس مستقیم با مواد خوراکی، باید مقاومت کامل در برابر خوردگی، زنگزدگی و آلودگی داشته باشند. به همین دلیل اغلب از استیل گرید 304 و 316 ساخته میشوند و کوچکترین تغییر در کیفیت، میتواند پیامدهای جدی برای سلامت مصرفکننده و اعتبار برندهای تولیدی داشته باشد.
اما چرا اکنون قیمت این لولهها تا این حد خبرساز شده است؟
افزایش ناگهانی تقاضا؛ پشت پرده رشد قیمت
به گزارش فعالان صنعت غذا، طی یک ماه اخیر چند اتفاق همزمان باعث افزایش شدید تقاضا شده است:
۱. توسعه خطوط تولید جدید
کارخانههای بزرگ لبنیات، نوشیدنی، کنسرو و تولیدات پروتئینی در تلاش برای افزایش ظرفیت خود هستند. بسیاری از آنها در ابتدای سال برنامههای توسعهای تعریف کرده بودند که اکنون وارد مرحله اجرا شده است.
۲. لزوم رعایت سختگیرانه استانداردهای جدید
بازرسیهای سازمان استاندارد و وزارت بهداشت طی ماههای اخیر شدت بیشتری گرفته و کارخانهها ناچار شدهاند تجهیزات قدیمی را با سیستمهای تماماستیل جایگزین کنند.
۳. رشد صادرات محصولات غذایی
افزایش تقاضا از کشورهای منطقه، بهخصوص عراق و روسیه، باعث شده تولیدکنندگان برای ارتقای کیفیت خطوط تولید خود اقدام کنند تا به استانداردهای صادراتی نزدیک شوند.
نتیجه این شرایط، فشاری است که مستقیماً بر قیمت لوله استیل صنایع غذایی تأثیر گذاشته است. کارشناسان میگویند قیمتها در برخی سایزها حتی تا بیش از ۱۲ درصد رشد کرده و موجودی انبارها در بعضی کارخانهها به کمترین سطح دو سال اخیر رسیده است.
خبر دوم؛ انفجار تقاضا در خرید لوله مانیسمان
در سوی دیگر بازار، کالای محبوب پروژههای نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و خطوط فشارقوی یعنی لوله مانیسمان با موج متفاوتی روبهرو شده است.
اگرچه این لولهها به طور معمول بازار پویایی دارند، اما آمارهای اخیر نشان میدهد طی ۲۰ روز گذشته میزان خرید لوله مانیسمان رشد کمسابقهای داشته است.
اما چه اتفاقی افتاده؟
۱. آغاز چند پروژه بزرگی که مدتها متوقف بودند
با آزاد شدن بخشی از بودجه عمرانی و انرژی، چند پروژه قدیمی که سالها در مرحله مطالعه باقی مانده بودند، وارد فاز اجرایی شدهاند؛ پروژههایی که به حجم قابلتوجهی لوله بدون درز نیاز دارند.
۲. افزایش تعمیرات اساسی (Overhaul) در پالایشگاهها و نیروگاهها
فصل تعمیرات اساسی معمولاً در نیمه اول سال شروع میشود. امسال اما حجم این تعمیرات گستردهتر گزارش شده و بسیاری از واحدهای عملیاتی نیازمند جایگزینی لولههای فرسوده خود هستند.
۳. کاهش موجودی در برخی سایزهای پرمصرف
بهویژه سایزهای ۲، ۳ و ۶ اینچ در ضخامتهای بالا به حداقل رسیدهاند. همین کمبود باعث شده خریداران بزرگ، نیازهای آینده خود را پیشخرید کنند.
پیوند پنهان بین دو بازار
در ظاهر، لوله مانیسمان و لوله استیل صنایع غذایی هیچ نقطه مشترکی ندارند، اما بررسی دقیقتر نشان میدهد هر دو محصول تحت تأثیر مستقیم بازار جهانی فولاد، قیمت نیکل، نرخ ارز و هزینههای واردات قرار دارند.
به همین دلیل، وقتی قیمت جهانی استیل یا نیکل نوسان پیدا میکند، هر دو بازار تقریباً همزمان واکنش نشان میدهند.
این موضوع باعث شده برخی کارشناسان هشدار دهند:
«در ماههای آینده احتمال افزایش همزمان قیمت لوله استیل صنایع غذایی و رشد بیشتر قیمت لولههای بدون درز وجود دارد.»
اصلیترین نگرانی صنایع: نوسانات ادامه دارد؟
تحلیلگران معتقدند بازار فعلاً از ثبات فاصله دارد و دلیل آن پنج عامل اصلی است:
۱. شرایط مبهم بازار جهانی
قیمت جهانی استنلس استیل و گریدهای متداول همچنان در حال نوسان است.
۲. رشد تقاضا در داخل کشور
چه در بخش صنعت غذا و چه در بخش انرژی، تقاضا در سطح بالایی قرار دارد.
۳. محدودیت واردات در برخی سایزها
بهخصوص در لوله مانیسمان با سایزهای بزرگتر.
۴. تغییرات نرخ ارز
هر نوسان کوچک، تأثیر مستقیم بر قیمت نهایی کالا میگذارد.
۵. افزایش هزینههای حملونقل و انبارداری
به نظر میرسد تا زمانی که این عوامل پایدار نشوند، بازار همچنان روندی پرتلاطم خواهد داشت.
توصیه کارشناسان برای خریداران
با توجه به شرایط کنونی، فعالان دو صنعت مختلف – غذا و انرژی – نیازمند تصمیمگیری دقیق هستند. توصیه کارشناسان این است:
۱. خرید مرحلهای بهجای خرید انبوه
با توجه به نوسانات، خرید تدریجی ریسک کمتری دارد.
۲. بررسی اصالت کالا
بهخصوص در لوله استیل صنایع غذایی که سلامت محصول وابسته به کیفیت استیل است.
۳. توجه به زمانبندی پروژهها
هر تأخیر در خرید میتواند باعث افزایش قیمت شود.
۴. استعلام از منابع معتبر
بازاری که دچار نوسان است، مستعد قیمتهای غیرواقعی و گمراهکننده نیز هست.
بازاری برای افراد هوشیار
بازار امروز فلزات نشان داده که کوچکترین تغییر در عرضه و تقاضا، میتواند موج بزرگی در صنایع مختلف ایجاد کند.
از یک طرف کارخانههای غذا که برای حفظ استاندارد، سراغ لولههای استیل باکیفیت میروند و از سوی دیگر پروژههای انرژی که بدون لوله مانیسمان قادر به ادامه کار نیستند، هر دو در یک مسیر مشترک حرکت میکنند: افزایش نیاز و کاهش موجودی.
در چنین شرایطی، درک درست از روند قیمتها – بهخصوص قیمت لوله استیل صنایع غذایی – و آگاهی از وضعیت بازار خرید – بهخصوص در حوزه خرید لوله مانیسمان – میتواند تفاوت میان یک تصمیم اقتصادی و یک ضرر سنگین باشد.
بازار آینده همچنان مبهم، پرهیجان و غیرقابلپیشبینی است؛ اما آنچه روشن است اینکه در ماههای پیشرو، لولههای صنعتی یکی از خبرسازترین بخشهای اقتصاد فلزی کشور خواهند بود.
