نویسنده : نام انگلیسی: Happening
نام فارسی: فیلم اتفاق
محصول: کشور فرانسه – ۲۰۲۱
امتیاز: ۴ از ۴ – ⬤⬤⬤⬤
گویا امسال در زیر لایههایی که با آثاری چون «تایتان» بوی تعفن گرفتهاند بهراحتی میتوان از فیلمهایی نام برد که امضاء دارند و بی هیچ تبلیغ و پروپاگاندایی خود را مقابل مخاطب قرار میدهند. خانم «اودری دیوان»، کارگردان لبنانی-فرانسوی، در دومین اثر بلند خود بهسراغ روایتی از دههی ۱۹۶۰ فرانسه رفته است.
«آنی ارنو» در حال خواندن ادبیات و آمادگی برای ورود به دنیایی بزرگتر است. روی دیوار اتاق خوابگاهاش پوسترهای آثار سارتر قرار دارند. دههی ۱۹۶۰ است و پویایی را میتوان در چهرهی افراد این جامعه دید.
آنی و دوستاناش هر شب به یک بار میروند که محفلی برای دورهمیهای دخترانه و پسرانه است. فیلم با تکسکانسهایی از همین زندگی دانشجویی آغاز میشود و بدون آنکه بخواهد روایتی کلاسیک داشته باشد در دقیقهی ۱۳ کاراکتر را با اصلیترین گره روایت مواجه میکند؛ آنی حامله است.
در طی دو دههی گذشته روایتهایی زیادی را از سینمای کشورها در باب حاملگی ناخواستهی یک دختر دیدهایم. نمونهی سینمای پستمدرن آن را میتوان در فیلم جونو محصول ۲۰۰۷ مشاهده کرد. اما فیلم اتفاق روایتی دیگر دارد. فیلم اتفاق اقتباسی از رمان اتوبیوگرافی «آنی اورنو» به سال ۲۰۰۱ است.
اورنو پس از ۴۰ سال از اتفاقی که برایاش رخ داده بود دست به نوشتن فیلم اتفاق زد و حال اودری دیوان در سال ۲۰۲۱ آن را تصویر کرده است. کارگردان در فیلم اتفاق کاملاً به متن رمان وفادار است و با مرکزیت قرار دادن آنی در متن روایت، همهچیز را در کشمکش ۱۲ هفتهای او حل کرده است.
در آن دهه سقط جنین در فرانسه غیرقانونی بود و هر که به این کار اقدام میکرد با مجازات زندان مواجه میشد. حال آنی در این شرایط متوجه میشود که حامله است. او با نگاهی به خود، زندگیاش، پدر و مادر و نگاههای سنگین اطرافیان به او پس از اینکه از حاملگی او خبردار شوند، مجاب میشود که به هر روش ممکن از این حاملگی ناخواسته رها شود.
در فیلم «زمین بازی» از فرم زیبایی که کارگردان برای بهتصویر کشیدن نورا در میان اجتماع جدید استفاده کرده بود صحبت کردیم. در آن فیلم دوربین همتراز با نورا دنیا را میدید و همین باعث میشد غربت او در این دنیای جدید را کاملاً درک کنیم. خانم اودری دیوان نیز برای بهتصویر کشیدن روایت خود از آنی همین فرم را در نظر گرفته است.
دوربین او یا مدیومشات میگیرد یا کلوزآپ. حتی یک نمای لایی هم در فیلم به لانگشات یا نمای زاویهدید و حتی اکستریم لانگشات اختصاص ندارد. هر چه میبینیم آنی سرگردان در میان همهمههاست.
دوربین روی دست همراه او، پشت سر او یا در خلوت اوست. آنی در مرکز جهانیست که فیلم اتفاق تصویر میکند. این نزدیکی نه غلوآمیز است و نه بیمایه، بلکه واقعیتی عریان است که گاه از شدت این عریانی مخاطب چشمان خود را برای لحظهای میبندد.
خانم اودری دیوان در اثر خود سعی دارد تمام آن رنجی که آنی اورنو نویسنده در آن زمان متحمل شده را تصویر کند و باید گفت بیشک و بدون اغراق موفق به انتقال این رنج چهل سالهی نویسنده شده است.
فیلم اتفاق در باب یک دانشجوی ادبیات است و اگر کارگردان لحظهای در مسیر دیگر کارگردانهای معاصر و سانتیمانتال فرانسه قرار میگرفت بهراحتی میتوانست با نقلقولهایی از کامو، سارتر، هوگو، راسین، بالزاک، سلین و پروست پروندهی اثر خود را ببندد.
اما او مسیر سینما را انتخاب کرده است و آنی او قرار است با رنجی مواجه شود که خودش در برابر استاد که میپرسد مگر در این مدت که از درس عقب افتادی مریض بودی، چنین تفسیرش میکند؛ «مریضیای که فقط سراغ زنها میاد و اونا رو تبدیل به خانهدار میکنه».
