نام انگلیسی: Everything Went Fine
▪️نام فارسی: فیلم همهچیز خوب پیش رفت
▪️محصول: ۲۰۲۳ – فرانسه
▪️ژانر: درام
▪️امتیاز: ۳.۵ از ۴ – ◐⬤⬤⬤
مصطفی ملکی
در باب اتانازی یا همان هومرگی و مرگ خوب و آسان همیشه یکسوی مجادلات اخلاقیات بوده است. کشوری مانند سوئیس از سال ۱۹۴۲ قانون مربوط به اجازهی انجام اتانازی را صادر کرده است و حتی برای افراد خارجی اجازهی استفاده از این روش را برای پایان دادن به زندگی میدهد. معمولاً افراد مسن یا بیماران لاعلاجی که دیگر توان رویارویی با رنج فیزیکی را ندارند اقدام به اتانازی میکنند.
برخی تا نام اتانازی میآید از میل به زندگی و دیگر اصطلاحات اخلاقی استفاده میکنند و حرفاشان این است که انسان باید به مرگ طبیعی چشم از جهان فرو بندد. اما آیا مرگ طبیعی به هر قیمتی؟ آنها پاسخ این سوال را با اختلاط مبحث پیش میبرند و در نهایت درکی از رنج فیزیکی و ذرهذره آب شدن بدن ندارند. فرانسوآ اوزون در یکی دیگر از جدیدترین آثار خود فیلم همهچیز خوب پیش رفت بهسراغ اقتباس از رمان اتوبیوگرافی «امانوئل برنهایم» رفته است و شش ماه آخر زندگی پدر این نویسنده را در فیلم همهچیز خوب پیش رفت بهتصویر میکشد.
فیلم همهچیز خوب پیش رفت مانند بسیاری دیگر از آثار اوزون آنقدر ساده وارد زندگی کاراکترها میشود که مخاطب در همان برداشت اول بوی زیستن را از آن استشمام میکند. روایت با «امانوئل» آغاز میشود که با عجله خود را به بیمارستان میرساند. پدرش، «آندره»، سکته کرده و در بخش مراقبتهای ویژه بستری است. امانوئل و خواهرش، «پاسکال»، طی ۱۰ دقیقهی ابتدایی به تیمار پدر میپردازند و در این حین روایت کمکم شاخ و برگ میگیرد.
اوزون برای رسیدن به گزارهی اصلی خود عجلهای ندارد و تا آن موقع کاراکترها و زندگی شخصیاشان را زیر و رو میکند. رابطهی بین آندره و دو دخترش همچون رابطهی سه دوست صمیمی است. خانوادهای که آنها در آن زیست میکنند همهاش مملو در هنر و ادبیات و موسیقی است و همین باعث میشود آستانهی تحمل این کاراکترها به بالاترین حد خود برسد، چرا که آنها با زیر و بم یکدیگر آشنا هستند.
شاید در ابتدای فیلم همهچیز خوب پیش رفت کمی بهیاد «یک صبح دلانگیز» بیفتیم. شاید هر دو فیلم از این نظر که پدر خانواده در حال رفتن بهسوی نیستی است و فرزندان همهی تلاش خود را برای پدر بهکار میگیرند در یک مسیر گام بردارند. اما اثر اوزون در جایی مسیر خود را تغییر میدهد که آندره پیشنهاد اتانازی را به امانوئل میدهد. روایت درست از بیان این درخواست تبدیل به وداعی چند ماهه و مملو از زندگیِ آندره با زیستن میشود.
اوزون در فیلم همهچیز خوب پیش رفت سعی دارد بار درام را سنگینتر کند اما بههیچ عنوان امضای فرمی و سادگی رواییاش را فدا نمیکند. این اثر همانقدری که دردآور است، بههمان میزان مملو از زندگی است. به رابطهی بین امانوئل، آندره و پاسکال با کاراکترهای پیرامون دقت کنید. گویی هیچکدام از این سه نیازی به ترحم و دلسوزی نمیبینند. پاسکال و امانوئل گاه از تغییر نظر پدر خوشحال میشوند و بهسرعت با تماسی دیگر از سوی پدر مبنی بر اینکه تاریخ اتانازی را تغییر بدهید فرو میریزند. لایهی نازک کمدی در این اثر درست همانند شور زندگی روزمره میماند و بههیچ عنوان غلوشده و پررنگ نیست.
عنوان فیلم خود بهتنهایی دردآور و تناقضی جانکاه در خود دارد. این اصطلاح معمولاً پس از انجام موفقیتآمیز کاری گفته میشود و واکنشها مملو از پیروزی و موفقیت است. اما زمانی که دکتر سوئیسی با امانوئل تماس میگیرد، او رو به پاسکال چنین میگوید:«همهچیز خوب پیش رفت.» اوزون در درام جدید خود فیلم همهچیز خوب پیش رفت روی درستترین نقطه ایستاده و به این اتفاق مینگرد و مخاطب را بهدرستی با تصمیم خودخواستهی فردی ۸۵ ساله برای ورود به نیستی روبهروبه میکند.