نویسنده : نام انگلیسی: Cure
نام فارسی: فیلم درمان
محصول: ۱۹۹۷ – ژاپن
ژانر: جنایی، رازآلود، هیجان‌انگیز، دلهره
رده‌ی سنی: ۱۷+
امتیاز: ۴ از ۴
مصطفی ملکی
در مرور فیلم آخر آقای «کیوشی کوروساوا» با نام «صدای ناقوس» اشاره کردیم که فیلم درمان چگونه برآمده از ساختار فرمی سینمای این فیلمساز است. حال بد ندیدیم به یکی از آثار سینمایی او که در تاریخ سینمای دلهره حضور پررنگی دارد بپردازیم.
کوروساوا در فیلم «درمان» هم به لحاظ ژانری مخاطب را در برابر یک اثر چندوجهی قرار می‌دهد و هم به‌لحاظ ساختار روایی. او در فیلم خود مخاطب را با اثری جنایی و قتل‌های سریالی مواجه می‌کند.
اما در فیلم درمان قاتلی که همان فاعل مبهم و باهوش باشد وجود ندارد. قاتل‌ها سر صحنه‌ی جرم خود حضور دارند و امضای کاری همهی آن‌ها نیز یک ضربدر زیر گردن مقتول است.
اما آقای کوروساوا در خط‌های روایی خود ما را با سه مسیر در هم تنیده روبهرو می‌کند؛ «تاکابه» به‌عنوان بازرس پلیسی که به‌دنبال حل کردن این قتل‌هاست، زندگی شخصی او با همسرش «فومیه»، و اغوای مردمان توسط مردی جوان با نام «مامیا».
آقای کوروساوا در همان ابتدا هر سه خط را مقابل چشم مخاطب قرار می‌دهد. فومیه در هنگام صحبت با دکتر روانشناس خود در حال مطالعه‌ی کتابی با نام «ریش‌آبی» است و به‌ناگاه با تمام کردن بخشی که در حال مطالعه‌ی آن بود میز شروع به تکان خوردن می‌کند.
آقای کوروساوا در این بخش مخاطب را با صدای تکانه‌ی میز مواجه می‌کند؛ همان صدایی که هر بار با ورود تاکابه به خانه از ماشین لباسشویی خالی و در حال کار شنیده می‌شود. گویی این صدا حکم همان آرامش و در عین حال تلاطم روان فومیه را در خود دارد.
از سویی دیگر تاکابه در فیلم درمان مقابل چشم ما قرار می‌گیرد که برای حل کردن این پرونده دچار نوعی وسواس و در عین حال آشفتگی شده است. در کنار این‌ها خصلت مرموز «مامیا» قرار دارد که گویی فریم به‌فریم زمان حال خود را فراموش می‌کند، اما قدرت او در تسخیر ذهن کاراکترهای پیرامون باعث خالی شدن به‌یک‌باره‌ی آن‌ها شده و این قتل‌ها صورت می‌پذیرند.
آقای کوروساوا در فیلم درمان خود مخاطب را وادار می‌کند هم از طریق نادیده‌ها دست به حل این دنیای پر رمز و راز بزند و هم کمی خود را از اثر دور کند و کلیت روایت را همچون یک کل واحد بنگرد و این‌بار عنوان فیلم است که خود را نمایان می‌کند. به‌راستی همه به‌دنبال درمان چه هستند؟
مامیا آیا قصد دارد از بین سطور «فرانتس مسمر» و در نهایت هیپنوتیزم همه را با خود واقعی‌اشان روبهرو کند؟ آنچه در اغواگری‌های ذهنی او شاهد هستیم همین است.
به‌طور مثال به دکتر زنی که دچار نوعی نفرت پنهان از جنس مذکر است توجه کنید. آقای کوروساوا قبل از ورود مامیا مخاطب را با یکی از روندهای درمانی این پزشک عمومی روبهرو می‌کند.
زمانی که قرار است غدد لنفاوی یک مرد را لمس کند و از او می‌خواهد شلوار خود را پایین بکشد. بدون هیچ دیالوگی و از طریق خیرگی نگاه‌ها شاهد این شرم و نفرت همزمان هستیم.
زمانی که مامیا او را با آن چیزی که پنهان کرده مواجه می‌کند به‌ناگاه این دکتر تبدیل به جامعه‌ستیزی ضد مرد می‌شود. از آن‌سو تاکابه و فومیه در روایت مخاطب را درگیر دنیایی می‌کنند که فاصله‌ی یک زوج در آن فرسنگ‌هاست. فومیه همهی علائم مامیا را در دنیای فراموشی در خود دارد، اما مامیا با پرسشی اساسی همه را دچار نوعی فروپاشی می‌کند؛ «تو که هستی؟».
این پرسش وجودگرایانه و ساده گویی وقتی از زبان مامیا شنیده می‌شود همه را وادار به نوعی فراموشی ذهنی در باب آن چیزی که اکنون هستند و ساخته‌اند می‌کند و در ادامه باعث می‌شود همه‌اشان دچار نوعی فراخی وجودی شوند.
آقای کوروساوا در فیلم درمان فردیت‌ها را دچار عصیان می‌کند و همهی شهر را در بحران وجودی قرار می‌دهد؛ بحرانی که طی آن فرد همچون یک اغواشده همهی آن عقده‌های روانی پنهان‌شده را در پرفورمنسی خونین به نمایش می‌گذارد.
آقای کوروساوا در فیلم درمان از جامپ‌کات نهایت بهره را برده تا مخاطب را بیشتر و بیشتر درون این گرداب فرو ببرد. این جامپ‌کات‌ها در چند سکانس باعث پنبه‌شدن رشته‌هایی می‌شوند که مخاطب با دقت از ابتدای روایت برای خود بافته بود؛.
به‌طور مثال در سکانس پایانی شاهد جامپ‌کاتی روی بدن غرق در خون همسر تاکابه هستیم و فوراً به درون رستوران پاتوق او باز می‌گردیم. روایت آقای کرووساوا دلهره‌‌ای از جنس کلیشه نیست، اما صدای محیط، تکانه‌های ماشین لباسشویی، صدای کرکننده‌ی وزش باد و چهره‌ی محو آن روانشناس قرن نوزدهمی مخاطب را گاه در تقابل با عمیق‌ترین ترس‌های وجودی قرار می‌دهند.
