نام انگلیسی: The Summer Book
نام فارسی: فیلم کتاب تابستان
محصول: ۲۰۲۵ ، ایالات متحده، بریتانیا، فنلاند
ژانر: درام، خانوادگی
ردهی سنی: همهی سنین
امتیاز: ۲ از ۴
اردیبهشت
از دیرباز و با وجود پیشینهی پررنگ کتابهای داستانی با تنوع ماجرایی بسیار بالا فیلمسازان بر آن بودند تا بتوانند از آثار خواندنی و پرفروش بهره ببرند یا حداقل ایدهای و برداشتی آزاد را از آنها داشته باشند تا شاید بتوانند مایهی فروش بیشتر فیلم کتاب تابستان و دیده شدنشان شوند. از سویی دیگر با نگاهی منصفانهتر ادای دین به صاحباثر.
زنده کردن نوستالژی کودکی و اشتراکاش با فیلمدوستان را داشته باشند. داستانهایی که بر پایهی روابط خانوادگی و بهخصوص گروه سنی نوجوانان هستند هم از تیررس نگاه کارگردانان دور نبوده و اینبار نیز اینگونه است.
«تووه یانسون» نویسندهی سوئدی کتاب «کتاب تابستان» نوشتهای بر محوریت خانواده و طبیعت را در سال ۱۹۷۱ برای اهالی کتاب به رشتهی تحریر درآورده است. «کتاب تابستان» ماجرای شیرین رابطهی مادربزرگ و نوهاش است که پس از مرگ مادر.
او بههمراه پدر و مادربزرگاش در جزیرهای کوچک و زیبا در فنلاند، تابستانی را با هم سپری میکنند. در کتاب خواننده با سلسله جذابیتهای روایی و موشکافانه بین سه نسل مواجه میشود و تصویرسازی منحصربهفردی در ذهن متبادر میگردد.
حال میخواهیم ببینیم اقتباس آقای «چارلی مکداول» از این کتاب چگونه است؛ آیا لحظهبهلحظه مانند کتاب فیلم کتاب تابستان را پیش برده یا ترجیح داده روایتی لذتبخش و شخصی را عرضه کند؟
آقای مکداول در مصاحبهای بیان داشته، خاطرات دلانگیزی را از دوران کودکی با این کتاب از سر گذرانده است. وی در تلاش است تا با دست بردن به این رمان زیبا، فیلمی شایسته را بر پردهی نقرهای به مخاطب هدیه کند که به مدد لوکیشنهای خیرهکننده و طبیعت بکر جزیره تا حدودی از پس این امر برمیآید.
از سوی دیگر موسیقی گوشنواز و غالباً روحنواز که با هر شات، نمابهنما بیننده را به بطن طبیعت رهنمون میسازد از دیگر امتیازهای فیلم کتاب تابستان شمرده میشود. لحظات حزنآلود، آرامبخش و حتی استرسزا با کمک موزیسین اثر به نحو مطلوب آفریده میشود.
«هانیا رانی» آهنگساز فیلم کتاب تابستان محدودیتی که با مطالعهی کتاب شاهدیم را به زیباترین شکل ممکن از سر میگذراند و مکمل پرقدرتی برای ثبت لحظات و نماها در اذهان مخاطب میگردد.
اما در سوی دیگر ریتم کند فیلم کتاب تابستان یکی از موانع جذابیت بیشتر فیلم کتاب تابستان میشود. شاید مخاطب بر این نقد خرده بگیرد که اینگونه فیلمهای اقتباسی را نمیتوان آنچنان که باید تصویرسازی کرد.
اما نباید بهراحتی از این مسئله بگذریم که پرداخت و استفادهی بهینهتر از جلوههای طبیعی و خدادادی کمترین کار برای این دسته از فیلمهاییست که فیلمنامه بر محور طبیعت شکل گرفته، گرچه برخی نماهای موشکافانه و ریزبینانه را نباید از نظر گذراند.
مکداول همچنان که در اثر پیشین خود، «ثروت بادآورده»، استفاده از بازیگران مشهور را یکی از عوامل مهم فیلماش قلمداد کرد اینجا نیز از «گلن کلوس» پرآوازه در نقش مادربزرگ، با آرامش و طمأنینهای که از وی سراغ داریم و یادآور مادربزرگهای شیرین قصههای کودکیمان است.
استفاده میکند. «کلوس» را باید در کنار لوکیشن طبیعت بکر و نوای موسیقی دلنواز از مهرههای اصلی فیلم کتاب تابستان دانست. بازی بازیگر کودک، «امیلی متیوز»، که برای اولینبار نقشآفرینی داشته را از دیگر نکات برجستهی فیلم کتاب تابستان میبینیم.
بدون شک داشتن مکملی قوی همچون «گلن کلوس» برای «متیوز» از افتخارات وی بهشمار خواهد رفت. آقای مکداول توانسته لحظات دراماتیک و گاهاً تأثیربرانگیزی را نیز با وفاداری به کتاب خلق کند.
او پویایی و روحیهی پرسشگری این نسل و ذکاوتی که از سوفیا در کتاب داریم را با روش خود در فیلماش پیاده میکند و نوع دیگری از پرسشگری را با نگاهها و لجبازیهای پرشور و بعضاً بهانهگیر سوفیا، عیان میسازد که برای مخاطب امروزی رضایتبخش خواهد بود.